Portugal Telecom de Literatura
O escritor Gonçalo M. Tavares é o único (e o primeiro) finalista português do Prémio Portugal Telecom de Literatura. O júri intermédio do prémio anunciou ontem que o romance Jerusalém, editado em 2006 no Brasil pela Companhia das Letras, conseguiu um lugar numa shortlist que inclui ainda mais dois não-brasileiros: o angolano Ondjaki, com Bom Dia Camaradas, e o moçambicano Mia Couto, com O Outro Pé da Sereia.Criado em 2003 para distinguir obras originalmente escritas em português do Brasil, o prémio mudou este ano de nome e de filosofia para passar a abranger todos os livros escritos originalmente em língua portuguesa, seja qual for a nacionalidade, desde que editados no Brasil ao longo do ano em análise. Das 51 obras que passaram à segunda fase do prémio, sete eram em português de Portugal: As Intermitências da Morte e As Pequenas Memórias, de José Saramago, Jerusalém e O Senhor Brecht, de Gonçalo M. Tavares, Boa Tarde às Coisas Aqui em Baixo, de António Lobo Antunes, Equador, de Miguel Sousa Tavares, e Sem Nome, de Helder Macedo. O angolano Agualusa também ficou por aí.Os três vencedores do prémio - estão em jogo 100 mil reais (cerca de 37 mil euros) para o primeiro classificado, 35 mil (13 mil euros) para o segundo e 15 mil (quase seis mil euros) para o terceiro - serão conhecidos a 16 de Outubro. Além de Gonçalo M. Tavares, Ondjaki e Mia Couto, estão na shortlist os brasileiros Affonso Ávila (Cantigas do Falso Alfonso El Sábio), Teixeira Coelho (História Natural da Ditadura), Dalton Trevisan (Macho não Ganha Flor), André Sant"Anna (O Paraíso é Bem Bacana), Marcos Siscar (O Roubo do Silêncio), Michel Laub (O Segundo Tempo) e Cintia Moscovich (Por que Sou Gorda, Mamãe?). I.N.
Wednesday, August 29, 2007
LA GUERRA DE LOS SEXOS, ¿HASTA CUÁNDO?
Rav Michael Laitman
Para enseñarle al alma sobre la conexión entre la entrega y la recepción, entre el Creador y el creado, Él dividió el alma en dos mitades separadas y distintas: femenina y masculina. A continuación, disgregó estas dos mitades en miles de millones de fragmentos que se van vistiendo en hombres y mujeres de nuestro mundo, en cada generación. La mitad masculina del alma general es la raíz del alma individual de los hombres, y la femenina, del alma de las mujeres.
Raíces espirituales diferentes
Nuestra distinta raíz espiritual es la que dicta la gran diferencia entre hombres y mujeres en el mundo en que vivimos, la cual se expresa en la estructura de nuestros cuerpos, nuestro sistema emocional, nuestra actitud hacia la vida, y demás. En otras palabras, pertenecemos a dos sistemas espirituales separados, por lo que mientras nos concentrarnos en remediar la falta de entendimiento entre nosotros, y cerrar la brecha entre nosotros, en el plano de este mundo únicamente, no tendremos éxito. Simplemente continuaremos chocando contra la pared que nos ha estado separando por varios milenios. ¿Y la solución? Debemos aprender a conectarnos. La Cábala proporciona tanto al hombre como a la mujer un punto común de contacto, una base para trabajar de manera recíproca y con una conexión verdadera entre sí, en su camino hacia la perfecta relación. Nos explica que la única manera de llegar a una unión armoniosa es forjando una relación entre nosotros basada en la relación que existe entre el alma general y el Creador.
En este punto, justamente, nos ayudan las diferencias entre nosotros -entre el deseo de dar y el de recibir, a alcanzar nuestro destino. Esto se explica de la manera siguiente: en la espiritualidad, el elemento más importante que impulsa el proceso de desarrollo espiritual es el deseo. Sin tenerlo previamente, el Creador no podrá impartir la abundancia que preparó para el alma. Una vez que exista la necesidad de llenarse de dicha abundancia en el alma, es como si ésta abriera de pronto un grifo invisible, permitiendo el flujo ilimitado de plenitud por todas partes. El único desafío de este proceso es que la parte masculina del alma, el otorgante, necesita de alguien que lo empuje a actuar. Se trata, evidentemente, de una interdependencia. Para esto, existe la parte femenina del alma. Su rol es despertar el deseo de la parte masculina, para que quiera avanzar hacia el Creador y llenarse del deleite que Él desea otorgar. Esta es la única manera en la que ambas partes se unen en una sola estructura espiritual, en la que complementan uno al otro y se llenan de Luz. ¿Y dónde figuramos nosotros en este bello cuadro?Resulta que en nuestro mundo, el hombre tampoco puede avanzar sin la mujer, y la mujer no puede llenarse de la Luz del Creador sin el hombre. Ambos son similares en ello, interdependientes y absolutamente complementarios. Juntos hacia la Meta espiritual La Cábala nos revela que una pareja que trabaja en conjunto para alcanzar la espiritualidad, forma entre sí una relación de otro tipo de nivel, una relación espiritual. Ambos se elevan por encima de cualquier conflicto que exista entre ellos en el nivel corporal, ya que tienen un objetivo más elevado que llena sus vidas de significado. Una pareja que se une para alcanzar una meta más elevada, crea mutuamente una nueva vasija espiritual que no existía en la realidad. Esta nueva vasija que resulta de este proceso no es ni masculina ni femenina, sino una nueva especie”, dentro de la que se hace posible recibir la Abundancia Superior y una vida eterna que no es posible alcanzar por separado. ¿Cómo, entonces, podemos hacer que él la entienda a ella, y ella a él?, ¿cómo aprendemos a ser realmente atentos y amar de verdad? Según la Cábala, esto se hace posible cuando nos dedicamos conjuntamente al desarrollo espiritual. Una pareja que está consciente del hecho que el desarrollo espiritual es el mejor regalo que puede dar uno al otro, y actúa constantemente para alcanzarlo, es la más feliz del mundo. La conexión entre ellos se basa y contiene un significado verdadero, a través del cual se embarcan unidos en el camino hacia la felicidad.
Para enseñarle al alma sobre la conexión entre la entrega y la recepción, entre el Creador y el creado, Él dividió el alma en dos mitades separadas y distintas: femenina y masculina. A continuación, disgregó estas dos mitades en miles de millones de fragmentos que se van vistiendo en hombres y mujeres de nuestro mundo, en cada generación. La mitad masculina del alma general es la raíz del alma individual de los hombres, y la femenina, del alma de las mujeres.
Raíces espirituales diferentes
Nuestra distinta raíz espiritual es la que dicta la gran diferencia entre hombres y mujeres en el mundo en que vivimos, la cual se expresa en la estructura de nuestros cuerpos, nuestro sistema emocional, nuestra actitud hacia la vida, y demás. En otras palabras, pertenecemos a dos sistemas espirituales separados, por lo que mientras nos concentrarnos en remediar la falta de entendimiento entre nosotros, y cerrar la brecha entre nosotros, en el plano de este mundo únicamente, no tendremos éxito. Simplemente continuaremos chocando contra la pared que nos ha estado separando por varios milenios. ¿Y la solución? Debemos aprender a conectarnos. La Cábala proporciona tanto al hombre como a la mujer un punto común de contacto, una base para trabajar de manera recíproca y con una conexión verdadera entre sí, en su camino hacia la perfecta relación. Nos explica que la única manera de llegar a una unión armoniosa es forjando una relación entre nosotros basada en la relación que existe entre el alma general y el Creador.
En este punto, justamente, nos ayudan las diferencias entre nosotros -entre el deseo de dar y el de recibir, a alcanzar nuestro destino. Esto se explica de la manera siguiente: en la espiritualidad, el elemento más importante que impulsa el proceso de desarrollo espiritual es el deseo. Sin tenerlo previamente, el Creador no podrá impartir la abundancia que preparó para el alma. Una vez que exista la necesidad de llenarse de dicha abundancia en el alma, es como si ésta abriera de pronto un grifo invisible, permitiendo el flujo ilimitado de plenitud por todas partes. El único desafío de este proceso es que la parte masculina del alma, el otorgante, necesita de alguien que lo empuje a actuar. Se trata, evidentemente, de una interdependencia. Para esto, existe la parte femenina del alma. Su rol es despertar el deseo de la parte masculina, para que quiera avanzar hacia el Creador y llenarse del deleite que Él desea otorgar. Esta es la única manera en la que ambas partes se unen en una sola estructura espiritual, en la que complementan uno al otro y se llenan de Luz. ¿Y dónde figuramos nosotros en este bello cuadro?Resulta que en nuestro mundo, el hombre tampoco puede avanzar sin la mujer, y la mujer no puede llenarse de la Luz del Creador sin el hombre. Ambos son similares en ello, interdependientes y absolutamente complementarios. Juntos hacia la Meta espiritual La Cábala nos revela que una pareja que trabaja en conjunto para alcanzar la espiritualidad, forma entre sí una relación de otro tipo de nivel, una relación espiritual. Ambos se elevan por encima de cualquier conflicto que exista entre ellos en el nivel corporal, ya que tienen un objetivo más elevado que llena sus vidas de significado. Una pareja que se une para alcanzar una meta más elevada, crea mutuamente una nueva vasija espiritual que no existía en la realidad. Esta nueva vasija que resulta de este proceso no es ni masculina ni femenina, sino una nueva especie”, dentro de la que se hace posible recibir la Abundancia Superior y una vida eterna que no es posible alcanzar por separado. ¿Cómo, entonces, podemos hacer que él la entienda a ella, y ella a él?, ¿cómo aprendemos a ser realmente atentos y amar de verdad? Según la Cábala, esto se hace posible cuando nos dedicamos conjuntamente al desarrollo espiritual. Una pareja que está consciente del hecho que el desarrollo espiritual es el mejor regalo que puede dar uno al otro, y actúa constantemente para alcanzarlo, es la más feliz del mundo. La conexión entre ellos se basa y contiene un significado verdadero, a través del cual se embarcan unidos en el camino hacia la felicidad.
Um "farol" acaba de nos deixar
António Cândido Gavaia
Portugal ficou mais pobre. O passamento de Eduardo Prado Coelho (E.P.C.), no passado dia 25 de Agosto, sábado, deixou um vazio nas letras e na cultura portuguesa que, nos tempos mais próximos, será difícil de preencher.Questionador do mundo, dos acontecimentos e da política, E.P.C. não era, no entanto, a master"s voice. Próximo da esquerda e do Partido Socialista, por vezes com flutuações posicionais e ideológicas, E.P.C. não era, de todo, o tipo de intelectual bajulador, subserviente e serventuário, à espera de umas "migalhas do poder". Na sua secção, O Fio do Horizonte, aqui, no PÚBLICO, E.P.C. deixou-nos uma prosa escorreita, deixou-nos alguns textos belíssimos, sustentados por uma escrita sensível, aberta ao mundo da filosofia, perscrutadora, desassombrada, intimista, que era um deleite para quem (o) lia.Nem sempre concordando com os seus pontos de vista, com o que nos transmitia nos seus textos, principalmente quando enveredava pela análise política stricto sensu, E.P.C. era, apesar de tudo, uma voz independente de esquerda que pensava pela sua própria cabeça (como J. Pacheco Pereira no PSD). Não esqueço a sua tomada de posição crítica face à arrogância e ao autismo do Governo socialista, assim como não esqueço a sua solidariedade para com os professores quando, algumas vezes, censurou a nefasta política educativa introduzida por este ministério, que se reflectiu em acções persecutórias relativamente aos professores tidos como os únicos malfeitores do péssimo aproveitamento dos alunos. Bem como as ineficazes e desajeitadas "aulas de substituição", que E.P.C. não se coibiu de denunciar pela forma desastrada e impositiva como estavam a ser implementadas.Por isso, e por outras razões, intelectuais interventivos e críticos serão sempre "faróis" nesta sociedade portuguesa que, de momento, se vê agrilhoada, politicamente, pelos tiques crescentes de autoritarismo gratuito e pelos crescentes métodos censórios provindos de um partido de Governo que enche a boca e eructa liberdade e tolerância...Portugal ficou mais pobre. Um "farol" acaba de nos deixar.
Vila Real
Portugal ficou mais pobre. O passamento de Eduardo Prado Coelho (E.P.C.), no passado dia 25 de Agosto, sábado, deixou um vazio nas letras e na cultura portuguesa que, nos tempos mais próximos, será difícil de preencher.Questionador do mundo, dos acontecimentos e da política, E.P.C. não era, no entanto, a master"s voice. Próximo da esquerda e do Partido Socialista, por vezes com flutuações posicionais e ideológicas, E.P.C. não era, de todo, o tipo de intelectual bajulador, subserviente e serventuário, à espera de umas "migalhas do poder". Na sua secção, O Fio do Horizonte, aqui, no PÚBLICO, E.P.C. deixou-nos uma prosa escorreita, deixou-nos alguns textos belíssimos, sustentados por uma escrita sensível, aberta ao mundo da filosofia, perscrutadora, desassombrada, intimista, que era um deleite para quem (o) lia.Nem sempre concordando com os seus pontos de vista, com o que nos transmitia nos seus textos, principalmente quando enveredava pela análise política stricto sensu, E.P.C. era, apesar de tudo, uma voz independente de esquerda que pensava pela sua própria cabeça (como J. Pacheco Pereira no PSD). Não esqueço a sua tomada de posição crítica face à arrogância e ao autismo do Governo socialista, assim como não esqueço a sua solidariedade para com os professores quando, algumas vezes, censurou a nefasta política educativa introduzida por este ministério, que se reflectiu em acções persecutórias relativamente aos professores tidos como os únicos malfeitores do péssimo aproveitamento dos alunos. Bem como as ineficazes e desajeitadas "aulas de substituição", que E.P.C. não se coibiu de denunciar pela forma desastrada e impositiva como estavam a ser implementadas.Por isso, e por outras razões, intelectuais interventivos e críticos serão sempre "faróis" nesta sociedade portuguesa que, de momento, se vê agrilhoada, politicamente, pelos tiques crescentes de autoritarismo gratuito e pelos crescentes métodos censórios provindos de um partido de Governo que enche a boca e eructa liberdade e tolerância...Portugal ficou mais pobre. Um "farol" acaba de nos deixar.
Ki Tavo
Rabino Kalman Packouz
Postagem: Andre Moshe Pereira, Pres.
Kehillah Or Ahayim Porto
GOOD MORNING! Do you know the two benefits for speaking to yourself? First, you get to speak to an intelligent person. Second, you get to listen to an intelligent person!
___We speak to ourselves all the time, just some of us are unaware of it. We have a background tape going on in our subconscious which keeps repeating over and over how we view ourselves and the limitations we put on ourselves, like: "My father doesn't approve of me; I can never meet his expectations." We limit ourselves and often make ourselves anxious, stressful, fearful through what we tell ourselves. We are what we think about!
___But what if we could change the tape? What if we could switch the message for something far more empowering, energizing, uplifting?
___Thanks to master motivator, personal coach and prolific author, Rabbi Zelig Pliskin, we now have Conversations With Yourself - A practical guide to greater happiness, self-development and self-empowerment.
___Writes Rabbi Pliskin, "What are some of the things you can do to upgrade your self-talk? Start by appreciating the positive self-talk that you've already engaged in throughout your life. Your best moments are your best teachers.
___"There are many ways to enhance your self-talk. The articles and books you read can help upgrade your self-conversations - so can the classes and recordings you listen to, and the positive people with whom you talk. Repeat to yourself with enthusiasm, 'I am totally committed and resolved to upgrade the level of my self-talk.' Repeat it as often as necessary to ensure that your self-conversations are making a positive difference in your life.
___"What you want to be like. Write the traits that you wish to master on a card that you carry with you. Focusing on the following four traits will have a tremendous effect on your entire life: Happiness (including gratitude), kindness, courage and serenity. From time to time throughout the day, take out your card and read it - with optimism and enthusiasm. As you think about these specific desired traits, you will find yourself thinking, speaking, and acting in ways that are consistent with these ways of being. Personal growth is a lifetime process.
___"Talk to yourself about what you do want, not what you don't want. If someone who smokes cigarettes says to himself, 'I don't want to smoke cigarettes,' what image will he be creating in his mind? Smoking cigarettes, of course. And if someone says to himself, 'I don't want to procrastinate,' what image will he be creating in his mind? Procrastinating, of course.
___"When you talk about the patterns that you do want for yourself, the pictures you imagine are the pictures of you being the way you wish to be. When you do this, you influence and condition your mind in a positive way. Consistently repeating mental pictures of your goal will spontaneously lead to positive actions and behaviors that will help you reach it.
___"Those who frequently and repeatedly make mental pictures of what they want to be like find that their behavior actually begins to align with their mental pictures. Think of a pattern of behavior that you would truly like to make habitual for yourself. See yourself speaking and acting in ways that are consistent with this pattern. Talk to yourself about this pattern of behavior. Repeat these pictures many times every day. Keep this up for a long enough period of time, and you will inevitably see positive results!"
___Conversations With Yourself draws on the wisdom of the Jewish sages, on personal humor and on experiences common to all. It is worth the investment in this book to transform habitual negative self-talk into a positive inner dialogue!
Torah Portion of the Week
Ki Tavo
___This week's portion includes: Bringing to the Temple as an offering the first fruits of the Seven Species special to the Land of Israel, declaration of tithes, the Almighty designating the Jewish people as His treasured people (Deut. 26:16 -19), the command to set up in the Jordan River and then on Mount Ebal large stones which had the Torah written upon them in 70 languages, the command to have a public ratification of the acceptance of the Law from Mount Gerizim and Mount Ebal; the Torah then sets forth the blessings for following the Law and the curses for not following it, and concludes with Moshe's final discourse. Verse 28:46 tells us the importance of serving the Almighty with "joy and a good heart." The last verse of the portion instructs us "You shall fulfill the words of this covenant and do them so that you will succeed in all that you do!"
* * *
Dvar Torah
based on Growth Through Torah by
Rabbi Zelig Pliskin
___In relating the consequences for not following the Almighty's commandments, the Torah states:
"Your life shall hang in doubt before you, and you shall fear night and day, and you will not be sure of your livelihood" (Deut. 28:66)
___What is the meaning of this verse?
___The Talmud (Menachos 103b) explains that the verse refers to the pain and suffering of worrying about the future. "Your life shall hang in doubt before you" refers to someone who does not own land and buys a year's supply of grain each year. Though he has grain for this year, he worries about next year. The second level, "You shall fear night and day" refers to someone who buys grain once a week. He is in a worse situation; he has to find new grain every week. The most severe level, "you will not be sure of your livelihood" refers to someone who has to buy bread every day. He constantly has what to worry about.
___Rabbi Chaim Shmuelevitz, the former head of the famed Mir Yeshiva, frequently cited this statement of the Sages and pointed out that a person creates his own mental torture by his own thoughts. If you have enough food for today and you appreciate what you have, you are a fortunate person. You will live a happy life. If you keep worrying about the future, you will never have peace of mind. Even if you have enough to eat for the entire year, you can easily destroy the quality of your life by keeping your mind focused on all that can go wrong next year. Regardless of what will be next year, you are causing yourself suffering right now.
___Learn to have mental self-discipline. Don't dwell on what you are missing unless it can lead to constructive planning. Why cause yourself unnecessary pain and anguish when you can choose to keep your thoughts on what you do have in the present? If you are a worrier, the best thing you can do for yourself is to train yourself to be the master of your thoughts. Even if you never gain complete control, whatever control you do have is a blessing!
CANDLE LIGHTING - August 31
Jerusalem 6:30Guatemala 5:56 - Hong Kong 6:23 - Honolulu 6:35J'Burg 5:35 – PORTO KOAH 7:32 - Los Angeles 7:03Melbourne 5:39 - Mexico City 7:34 - Miami 7:25New York 7:13 - Singapore 6:52 - Toronto 7:32
QUOTE OF THE WEEK:
There are two ways to fail:To do without thinking...and to think without doing
Postagem: Andre Moshe Pereira, Pres.
Kehillah Or Ahayim Porto
GOOD MORNING! Do you know the two benefits for speaking to yourself? First, you get to speak to an intelligent person. Second, you get to listen to an intelligent person!
___We speak to ourselves all the time, just some of us are unaware of it. We have a background tape going on in our subconscious which keeps repeating over and over how we view ourselves and the limitations we put on ourselves, like: "My father doesn't approve of me; I can never meet his expectations." We limit ourselves and often make ourselves anxious, stressful, fearful through what we tell ourselves. We are what we think about!
___But what if we could change the tape? What if we could switch the message for something far more empowering, energizing, uplifting?
___Thanks to master motivator, personal coach and prolific author, Rabbi Zelig Pliskin, we now have Conversations With Yourself - A practical guide to greater happiness, self-development and self-empowerment.
___Writes Rabbi Pliskin, "What are some of the things you can do to upgrade your self-talk? Start by appreciating the positive self-talk that you've already engaged in throughout your life. Your best moments are your best teachers.
___"There are many ways to enhance your self-talk. The articles and books you read can help upgrade your self-conversations - so can the classes and recordings you listen to, and the positive people with whom you talk. Repeat to yourself with enthusiasm, 'I am totally committed and resolved to upgrade the level of my self-talk.' Repeat it as often as necessary to ensure that your self-conversations are making a positive difference in your life.
___"What you want to be like. Write the traits that you wish to master on a card that you carry with you. Focusing on the following four traits will have a tremendous effect on your entire life: Happiness (including gratitude), kindness, courage and serenity. From time to time throughout the day, take out your card and read it - with optimism and enthusiasm. As you think about these specific desired traits, you will find yourself thinking, speaking, and acting in ways that are consistent with these ways of being. Personal growth is a lifetime process.
___"Talk to yourself about what you do want, not what you don't want. If someone who smokes cigarettes says to himself, 'I don't want to smoke cigarettes,' what image will he be creating in his mind? Smoking cigarettes, of course. And if someone says to himself, 'I don't want to procrastinate,' what image will he be creating in his mind? Procrastinating, of course.
___"When you talk about the patterns that you do want for yourself, the pictures you imagine are the pictures of you being the way you wish to be. When you do this, you influence and condition your mind in a positive way. Consistently repeating mental pictures of your goal will spontaneously lead to positive actions and behaviors that will help you reach it.
___"Those who frequently and repeatedly make mental pictures of what they want to be like find that their behavior actually begins to align with their mental pictures. Think of a pattern of behavior that you would truly like to make habitual for yourself. See yourself speaking and acting in ways that are consistent with this pattern. Talk to yourself about this pattern of behavior. Repeat these pictures many times every day. Keep this up for a long enough period of time, and you will inevitably see positive results!"
___Conversations With Yourself draws on the wisdom of the Jewish sages, on personal humor and on experiences common to all. It is worth the investment in this book to transform habitual negative self-talk into a positive inner dialogue!
Torah Portion of the Week
Ki Tavo
___This week's portion includes: Bringing to the Temple as an offering the first fruits of the Seven Species special to the Land of Israel, declaration of tithes, the Almighty designating the Jewish people as His treasured people (Deut. 26:16 -19), the command to set up in the Jordan River and then on Mount Ebal large stones which had the Torah written upon them in 70 languages, the command to have a public ratification of the acceptance of the Law from Mount Gerizim and Mount Ebal; the Torah then sets forth the blessings for following the Law and the curses for not following it, and concludes with Moshe's final discourse. Verse 28:46 tells us the importance of serving the Almighty with "joy and a good heart." The last verse of the portion instructs us "You shall fulfill the words of this covenant and do them so that you will succeed in all that you do!"
* * *
Dvar Torah
based on Growth Through Torah by
Rabbi Zelig Pliskin
___In relating the consequences for not following the Almighty's commandments, the Torah states:
"Your life shall hang in doubt before you, and you shall fear night and day, and you will not be sure of your livelihood" (Deut. 28:66)
___What is the meaning of this verse?
___The Talmud (Menachos 103b) explains that the verse refers to the pain and suffering of worrying about the future. "Your life shall hang in doubt before you" refers to someone who does not own land and buys a year's supply of grain each year. Though he has grain for this year, he worries about next year. The second level, "You shall fear night and day" refers to someone who buys grain once a week. He is in a worse situation; he has to find new grain every week. The most severe level, "you will not be sure of your livelihood" refers to someone who has to buy bread every day. He constantly has what to worry about.
___Rabbi Chaim Shmuelevitz, the former head of the famed Mir Yeshiva, frequently cited this statement of the Sages and pointed out that a person creates his own mental torture by his own thoughts. If you have enough food for today and you appreciate what you have, you are a fortunate person. You will live a happy life. If you keep worrying about the future, you will never have peace of mind. Even if you have enough to eat for the entire year, you can easily destroy the quality of your life by keeping your mind focused on all that can go wrong next year. Regardless of what will be next year, you are causing yourself suffering right now.
___Learn to have mental self-discipline. Don't dwell on what you are missing unless it can lead to constructive planning. Why cause yourself unnecessary pain and anguish when you can choose to keep your thoughts on what you do have in the present? If you are a worrier, the best thing you can do for yourself is to train yourself to be the master of your thoughts. Even if you never gain complete control, whatever control you do have is a blessing!
CANDLE LIGHTING - August 31
Jerusalem 6:30Guatemala 5:56 - Hong Kong 6:23 - Honolulu 6:35J'Burg 5:35 – PORTO KOAH 7:32 - Los Angeles 7:03Melbourne 5:39 - Mexico City 7:34 - Miami 7:25New York 7:13 - Singapore 6:52 - Toronto 7:32
QUOTE OF THE WEEK:
There are two ways to fail:To do without thinking...and to think without doing
Um pensamento de Yehudah
La energía nunca se pierde.
Todos hemos tenido experiencias donde lo hemos dado todo en una relación romántica o de negocios, solo para ¡QUEMARNOS!
"¡Qué desperdicio!" podríamos pensar. Pero nuestros esfuerzos nos facilitan una fuerza de lo alto que trae a nuestras vidas a la persona correcta o un buen negocio.
Hoy, estáte dispuesto a hacer lo que sea que hay que hacer.
Todos hemos tenido experiencias donde lo hemos dado todo en una relación romántica o de negocios, solo para ¡QUEMARNOS!
"¡Qué desperdicio!" podríamos pensar. Pero nuestros esfuerzos nos facilitan una fuerza de lo alto que trae a nuestras vidas a la persona correcta o un buen negocio.
Hoy, estáte dispuesto a hacer lo que sea que hay que hacer.
Claimant and Claimee
Rabbi Dr. Azriel Rosenfeld
- Toen ve-Nitan
If a claim concerning tangible, movable property is made against someoneand he admits to part of it or there is a single witness against him or heis a renter or watcher, he must take an oath and is then excused, as itsays "[On every matter of wrongdoing...] about which he says `This is it' [the matter of the two of them shall come before the judges]"1; if herefuses to swear he must pay. If he denies the entire claim or if theclaim concerns real estate or the like he can (rabbinically) take an oathand be excused or he can require that the claimant take an oath. The sages required certain persons to take oaths before collecting what is due them -- for example, a hired worker or an injured party; they also institutedoaths between partners and the like. It is forbidden to make false claims, as it says "You shall keep far away from a false statement".
aMovable property found in someone's possession is presumed to be his evenif it is known that it once belonged to someone else, unless it is a thingthat is normally rented or loaned or he is a person who normally hasothers' property in his possession (for example, a craftsman) or it is ananimal that wanders freely. Real estate, however, is not presumed tobelong to the one in possession of it unless he has been in possession fora period of time sufficient for the owner to have protested; and even thisis not effective if he is a craftsman, sharecropper, guardian, partner orclose relative, or if he is a criminal or has legal disabilities.
bSources:1. Ex. 22:8 a. 1:1-6; 5:1; 16:9-102. Ex. 23;7 b. 8:1,3; 9:1; 10:1; 11:1-2; 13:1-2
-------------------------------------------------------------------------
Halacha-Overview, Copyright © 2007 by andTorah.org.
The author is Director of the Center for Automation Research at the University of Maryland in College Park.
- Toen ve-Nitan
If a claim concerning tangible, movable property is made against someoneand he admits to part of it or there is a single witness against him or heis a renter or watcher, he must take an oath and is then excused, as itsays "[On every matter of wrongdoing...] about which he says `This is it' [the matter of the two of them shall come before the judges]"1; if herefuses to swear he must pay. If he denies the entire claim or if theclaim concerns real estate or the like he can (rabbinically) take an oathand be excused or he can require that the claimant take an oath. The sages required certain persons to take oaths before collecting what is due them -- for example, a hired worker or an injured party; they also institutedoaths between partners and the like. It is forbidden to make false claims, as it says "You shall keep far away from a false statement".
aMovable property found in someone's possession is presumed to be his evenif it is known that it once belonged to someone else, unless it is a thingthat is normally rented or loaned or he is a person who normally hasothers' property in his possession (for example, a craftsman) or it is ananimal that wanders freely. Real estate, however, is not presumed tobelong to the one in possession of it unless he has been in possession fora period of time sufficient for the owner to have protested; and even thisis not effective if he is a craftsman, sharecropper, guardian, partner orclose relative, or if he is a criminal or has legal disabilities.
bSources:1. Ex. 22:8 a. 1:1-6; 5:1; 16:9-102. Ex. 23;7 b. 8:1,3; 9:1; 10:1; 11:1-2; 13:1-2
-------------------------------------------------------------------------
Halacha-Overview, Copyright © 2007 by andTorah.org.
The author is Director of the Center for Automation Research at the University of Maryland in College Park.
Unha longa conversa de Mario Wainstein con Amos Oz
Amos Oz: "Sesenta anos do hebreo son coma catrocentos do español"
É quizais o máis íntimo segredo do seu oficio de escritor, poder chegar ate os confíns do outro, ou para empregar un termo inmortalizado por Martín Buber, da otriedade. Eu sentino a vostede chegar á otriedade da muller, á da tolemia e á otriedade propia de min, do novo inmigrante nese personaxe, Azaria Gitlin, de "Un Descanso Verdadeiro". Se eu chegase deica alí, por exemplo ate a tolemia, xa ficaría alí para sempre... Non paga a pena... Xa o creo que non. Pero vostede chega, toca, está e despois volve. Como o fai? Como o sente? Que sente?
Creo que moita xente faino, non só escritores senón ate xente que non escribe. É xente que ás veces intenta imaxinar que é o que eu sentiría se fose el ou se fose ela. Eu empeceino a facer sendo un neno moi pequeno. Non tiña alternativa, porque me aburría: non tiña amigos, non tiña compañía. Os meus pais sentaban nun café e conversaban durante horas e eu tiña que facer pasar o tempo dalgún xeito, porque pola contra non recibiría o meu xeado ao final. De maneira que permanecía sentado no café, eles falaban día e noite; para min polo menos era unha eternidade, sobre cousas nas cales eu non entendía, e entón observaba á xente e preguntábame, por exemplo, de onde vén ese. A quen está esperando esa que garabatea incesantemente no papel. Aqueloutro que a cada intre se levanta e cambia o xornal que ten por outro, que estará buscando no diario. Ou esoutro que mira incesantemente á porta, que é o que espera que suceda. Era unha especie de xogo, pero me deixaba pleno e recordo que en determinado momento comecei a inventar pequenas historias: mirar a unha persoa e imaxinar como é a súa casa, de onde vén. É un xogo que recomendo calorosamente, independentemente da literatura. Ate o día de hoxe, moitas veces cando teño que esperar na clínica da mutual médica, ou nun aeroporto, ou ate nun atasco de tránsito, en lugar de ler periódicos ou de porme nervioso, empezo a mirar ao meu ao redor e pregúntome de onde vén esta ou onde viaxa aquel, a que se dedica, como llo veria sen roupa, e así vou construíndo historias. Nin sequera as constrúo, crecen soas.
Pero que sucede cando sigue vostede o curso desa historia e sente a tolemia?
Eu entendo a súa pregunta, ten algo da imaxe romántica do escritor: podes escribir un personaxe só cando che identificas con el un cen por cento. Eu podo escribir un personaxe só cando me identifico con el un setenta por cento. Se me identificase nun cen por cento xa non o vería . Debe quedar unha marxe de distancia. Se escribo sobre a tolemia, debe quedar comigo polo menos unha parte corda, como no do psicólogo ou psiquiatra, xa que doutro xeito non vexo nada. Se escribo sobre a desesperación non debo escribir desesperado, senón cunha mirada moi precisa de como é a desesperación. Xente desesperada non fai movementos extremos, ás veces ate sorrín e din cousas amables e graciosas, e non alcanzas a ver que é esa desesperación, salvo un botón que está mal prendido. De maneira que eu conservo unha certa distancia, sen a cal non podo escribir, quizais outros si poidan. lin sobre escritores que escriben estando en transo, ou drogados ou sob a influencia do alcol. Eu non podo, é como cando conduces un coche; se bebín demasiado non podo escribir, se estou moi canso non podo escribir. De feito, non recordo escribir estando en transo, con excepción do que chamo "transo de curiosidade". Quero saber máis e máis e descubrir outra capa e outra máis. Pero sempre conservo unha distancia.
Vostede é probablemente o escritor israelí que máis se debateu en problemas de linguaxe. A súa novela "A Caixa Negra" constitúe nese sentido o punto de inflexión e a partir de alí hai unha procura dun idioma menos florido, máis cotián, máis propio do personaxe que do autor, ate que na novela "A Terceira Situación" a personaxe central, Fima, que é o seu alter ego para o caso, corríxese dicindo que a lingua hebrea non soporta unha expresión como a que dixo, e enseguida despois agrega: "Pois que non o soporte". Chegou vostede, como Fima, a unha definición con respecto ao idioma?
Vexa, teña en conta que comecei a escribir aos seis anos, é dicir que xa levo sesenta escribindo. Sesenta anos de hebreo son como catrocentos anos de español. É coma se estivese vostede falando cun escritor español que comezou a escribir na época de Cervantes, sinxelamente porque é tanto o que sucedeu coa lingua nese período. Cando eu comecei a escribir, o sol que brillaba no ceo aínda era Shmuel Iosef Agnón(1) en prosa e Natan Alterman(2) en poesía. As distancias que percorreu a lingua hebrea desde entón equivalen a xeracións enteiras. Eu comecei a escribir nunha época na cal tiña a sensación de que para saír á rúa tiña que porme encima todo a miña gardarroupas: o traxe de baño, o suéter, a gabardina, o abrigo, o chaleco, o equipo de ximnasia, que vexan que teño de todo. Pasóulleme bastante rápido. É por iso que "As Terras do Chacal"(3) é o único libro que escribín dúas veces: uns dez anos logo da súa primeira edición saíu unha segunda, corrixida, na cal agreguei un conto e cambiei o rexistro lingüístico: pasei do barroco a unha etapa posterior. Ese estilo barroco tiñámolo todos, incluída a xeración do corenta e oito(4). Ate en textos de S. Yizhar(5) atopará esa mestura de hebreo barroco elevadísimo e o argot da época, hoxe difíciles de entender ambos os por igual, porque están en desuso.
Que é o que si se entende hoxe?
Os meus netos de seis anos xa saben: "No principio creou Deus os ceos e a terra e a terra estaba va e baleira"; non hai nada que non estea claro, é coma se fose escrito hoxe. Cos anos entendín que non quero escribir nin en prosa delgada nin en prosa gorda(6), porque quero utilizar toda a escala, todo o diapasón. Cando o considere eu necesario empregarei as palabras máis recónditas e esquecidas e que vaia o lector a consultar o dicionario, non me importa. Pero non farei de todo isto unha ensalada nin para demostrar que teño. Fareino porque teño á miña disposición unha orquestra enteira e podo empregar todos os instrumentos musicais do hebreo.
Vostede ten razón cando di que "A Caixa Negra" foi un punto de inflexión, e por que?
Porque debido á estrutura da novela eu non falo, falan só as personaxes e eu calo. É unha novela en cartas, en telegramas e son eles os únicos que falan. Quixen oír en forma moi mimética a forma na cal cada un dos personaxes fala. En cambio, nunha novela como "O Mesmo Mar", vostede topará o Libro dos Salmos deixando oír a súa música á beira da linguaxe talmúdico e o do medioevo, atopará a linguaxe urbana telavivense máis actualizado; hai de todo, depende de quen fale. E non me importa orquestralos a un ao carón do outro e ate gozo facéndoo. Cando estalou a gran discusión entre prosa delgada e prosa gorda, eu dixen, por suposto, ambas. Non hai razón pola cal haxa que optar por unha delas.
Pero non ten ás veces a impresión de que na literatura hebrea actual, e vexo na súa biblioteca que está vostede moi ao día, o idioma adoita ser moi fraco, case raquítico?
Non é necesariamente así. Penso por exemplo en Kakfa, que escribiu nun idioma austero, case burocrático, unha linguaxe de funcionario, unha linguaxe propia da correspondencia entre o Ministerio de Industria e Comercio co Ministerio de Turismo, un idioma minimalista, co cal fixo revolucións. Minimalista, non pobre... Claro... Aquí entre nós hai de todo. Se vostede dime que hai alguén que emprega unha linguaxe reducida porque non pode facelo doutro xeito, é coma se me dixese que hai pintores que pintan abstractos porque non saben debuxar un gato. Eu de verdade pediríalle a cada pintor que quere practicar o abstracto que debuxe antes un gato, que constatemos que se parece de verdade a un gato, e despois que pinte o que queira. De igual xeito un alumno que se me achega na universidade e dime que quere escribir un conto surrealista fantástico. Eu dígolle moi ben, pero antes quero que me describas a dous anciáns baixando a escaleira e que eu os vexa descendendo, que sexan escaleiras angostas e que eu os vexa. Despois escribe o que queiras. Hai escritores hebreos que escriben hoxe nun idioma minimalista e aforrativo cousas moi fortes, como Etgar Keret, que escribiu algunhas cousas que me parecen moi notables. Pero iso non significa que para ser escritor hai que escribir precisamente dese xeito. Eu falo en primeira persoa do singular e non quero darlle a ninguén guía e instrucións. Eu gozo executando os instrumentos de toda a orquestra e teño a sorte de estudar moito hebreo no colexio relixioso de Xerusalén, no seo da familia Klausner, estudei moito o idioma hebreo e o amo entrañablemente. Ás veces quero tocar un instrumento arcaico, sacar da vitrina un vello clavicordio e tocar nel algúns acordes, e iso non me impide facer despois unha variación de jazz na trompeta. E despois verei se podo combinar a ambos.
Sería correcto, na súa opinión, dicir que a literatura hebrea reflicte a realidade israelí máis que calquera outra expresión?
A min non me gusta a palabra "reflicte" en relación con calquera literatura.
Tratarei de mellorar a puntería: pode ser que a literatura hebrea revela aspectos ocultos da sociedade, da realidade?
Toda boa literatura conduce ao lector a tecidos profundos e íntimos aos cales o turista xamais poderá chegar. Eu non estiven nunca en Colombia, pero se adquirise un billete e viaxase, e se tivese o suficiente diñeiro e tempo e quédame alí un mes e medio, iría aos museos e visitaría os restos arqueolóxicos e sentaríame tamén nos cafés. Pero nunca chega ría a ingresar nas súas alcobas. Para facelo necesito a García Márquez, porque el me levará aos lugares aos cales ningún guía de turismo podería levarme. Isto é certo para todas as literaturas de valor: condúcenos aos tecidos máis íntimos, incluídos os soños e os pesadelos, e os segredos dos cales non falar. Os diarios non falan diso non porque haxa censura, senón porque non saben escavar ao profundo; nas reportaxes non se fala diso porque non queda ben falar diso en público. Nas ficcións, en cambio, revélanse todos os segredos: estás na cociña, e na historia familiar, e nos temores máis íntimos do particular e do grupo.
Os mellizos?
Si, os mellizos. Que é o que sei eu de Rusia? Todo o que sei vén da literatura rusa. Que sei de Italia? Estiven alí, percorrín, visitei lugares, pero o que de verdade sei de Italia e dos italiano, se me esperta vostede no medio da noite, provén da literatura. Trátase dunha verdade universal, e comprende tamén aos árabes. Eu leo a maior cantidade posible de literatura árabe, traducida porque lamentablemente non sei árabe, porque teño moito interese en saber non que é o que din senón que é o que non din.
A que literatura árabe está facendo referencia?
Todo o que podo conseguir, desde Husein Fauzi e ate Ali Salem. Toda a gran literatura exipcia, ou na literatura palestina, desde Mahmud Darwish ate Rasan Kalafani, todo o que podo conseguir ou que chega ás miñas mans, o leo.
Oínlle dicir que se está escribindo hoxe en día unha literatura israelí grande e importante. E lin tamén o seu ensaio, no cal afirma que a gran literatura hebrea escribiuse a comezos do século XX, cando Iosef Jaim Brenner facía el mesmo a tipografía da revista Hameorer e a enviaba aos subscritores por correo...
A literatura hebrea que se escribe hoxe en día, ten un público lector relativamente enorme no mundo, que non garda ningunha proporción co tamaño do país ou o número dos seus habitantes. Se vostede entra a unha libraría nalgún lugar neutral, digamos Noruega, ou Suecia, topará máis novelas traducidas do hebreo que do francés. É sorprendente: topará a Kaniuk, a Apelfeld, a Yehoshúa, a Grossman, a Tzeruiá Shalev, a Meir Shalev, en poesía atopará a Yehuda Amijai, atopará a Etgar Keretz, a Jaim Beer, e estou enumerando aos que me chegan agora á memoria; a verdade é que topará aínda máis. Da literatura francesa atopará menos, e non porque os xudeus sexan os que compran, en Noruega non hai unha comunidade tan grande. Tampouco porque teñan un especial amor por Israel, ou se interesen polo Medio Oriente, nese caso debería haber moita literatura iraquí nas vitrinas e non a hai. Hai algo na literatura israelí actual, un determinado appeal que non me resulta claro nin a min mesmo e síntome incapaz de explicalo, que atrae a moitos lectores. Se os países recibisen un lugar permanente no Consello de Seguridade das Nacións Unidas de acordo ao volume das súas obras traducidas, é probábel que Israel fose un deles. A xente non o sabe, pero a nosa situación no terreo da literatura é mellor que no de baloncesto e mellor que en Eurovisión. Con todo, iso non me fai cambiar a miña idea de que a máis grande literatura hebrea moderna e as súas máis grandes obras, escribíronse a comezos do século XX. A xeración de Agnón e Berdichevski, de Gnessin e Brenner e Bialik.
O que me leva a unha pregunta dolorosa e inevitable: que futuro temos se un entra a unha libraría calquera, grande ou pequena, e non hai libros de Gnessin nin de Brenner e moitas veces nin de Amos Oz se non se trata da súa última novela? Que futuro construímos se borramos o pasado?
Non construímos ningún futuro. Vostede ten que facer o que eu fago. Entre á libraría e efectivamente, ás veces é difícil atopar ate poemas de Bialik, o poeta nacional, e se vostede o pide e non o teñen, diga en voz clara e alta: "Eu a esta libraría non entro máis" e dígalles o motivo.
Pero non é culpa do libreiro! Quen imprime a Gnessin hoxe en día?
Se en vinte librarías dixesen que entrou unha persoa -e non teñen que saber que se trata da mesma persoa- e dixo que non volvería entrar porque quería Gnessin e non hai, van editar a Gnessin. Eu busquei durante un ano e medio ate que conseguín as obras de Aarón David Gordon... Vexa, non se o que se pode facer, non teño unha solución; creo que é unha gran desgraza, porque forma parte dunha desgraza aínda maior. Todo o disco duro da memoria colectiva estase borrando. Xa non falo de que os nenos hoxe en día non saben distinguir entre Ben Gurión e Moisés, senón de que se borra todo o interese e toda a curiosidade con respecto ao pasado, e aquí iso é máis grave que noutros lugares, aínda que se trata dun fenómeno que existe en todo o mundo...
Non, iso non é certo, eu entrei a librarías en París e en Madrid...
Eu direille cal é a diferenza. En Francia hai sesenta millóns de persoas. Alcanza con que haxa entre eles cen mil que mostren interese, ou cincuenta mil, para manter un libro en vida. Os que lemos hebreo somos apenas tres millóns e medio e iso é unha esaxeración. Se entre eles hai dous mil interesados, non alcanza. E por iso aquí é máis grave. Pero quero dicir algo sobre o fenómeno de borrar a memoria colectiva e é algo político, non só literario. Un dos aspectos máis temibles da globalización é a infantilización de todo o xénero humano. Un xigantesco aparello de propaganda que espertaría a envexa de Goebbels ou de Zhdánov lávanos o cerebro desde o momento en que abrimos os ollos á mañá e ata despois que nos durmimos esquecendo apagar o televisor: compre isto e aquilo e será feliz". Durante tres mil anos a humanidade discutiu para tratar de definir que é a felicidade, e agora sabémolo: a felicidade é mercar. Durante cinco mil anos a humanidade quixo saber onde está o paraíso e agora sábeo: no gran centro comercial. Trátannos como a nenos porque os nenos son os mellores consumidores e é máis fácil seducilos.
E que di toda esa maquinaria, todo ese aparello?
Que nos desprendamos de todo o que temos e compremos todo novo, porque o vello é malo e o novo é bo. Que botemos ao lixo os mobles, os libros, que botemos o pasado, que botemos ás nosas parellas, e que traiamos todo novo, porque novo é bo e vello é malo; non estás actualizado. O que tes está anticuado hoxe hai algo mellor. Todo iso crea unha enorme presión psicolóxica, que se manifesta tamén na cuestión de Gnessin. A xente di para que teño que ler a Gnessin se agora a editorial de Yediot Ajaronot sacou unha novela dunha rapariga da cal todos falan. Iso é borrar o pasado, ese é, precisamente, o disco duro que se está borrando. Eu escribín "Unha Historia de Amor e Escuridade", entre outras cousas, como copia-diskette de seguridade. Non podo incluír nel todo o disco duro, pero un diskette pequeno, para a miña familia, podo.
Como todo escritor prolífico, algúns dos seus libros son puntais da súa obra, e a súa última novela que mencionou, é sen dúbida un deles. Seguramente o intuía ao escribila...
Está equivocado. Tiña enormes dúbidas e non sabía se o meu editor estaría disposto a publicalo, porque o consideraba esotérico. Supuña que se trataba dun libro que lle podía interesar a xente que era da mesma aldea ou da mesma colleita. E a verdade é que o editor non se alegrou cando recibiu o libro; contáronmo despois. Dicían aos achegados: "Quen lle dirá a Amos que debe acurtar? Quen lle dirá que queriamos unha novela e non algo...?"
Que quere dicir que querían unha novela? Isto é unha novela...
Xa o sei, pero eles non o vían nese momento.
Entre paréntese, hai algunhas pasaxes que non teño dúbida de que son ficción.
Se xa falamos diso, déixeme que lle diga algunhas cousas sobre este libro. "Unha Historia de Amor e Escuridade" ten unha estrutura de novela, non é lineal, a súa composición é propia da novela. Eu traballei como un paleontólogo que ten un pequeno osiño e a partir del ten que reconstruír todo o dinosauro. Eu non tiña protocolos; si quería saber que é o que sucedeu hai 120 anos en Rovno entre o meu tataravó e a miña tataravoa...
Investigou vostede sobre Rovno?
Un pouco, e teño tamén á tía Sonia que conta un pouco, pero sobre que sucedeu na cama hai 120 anos non me contaron e xa non viven, e se vivisen e lles preguntase é probable que recibise un sonoro cachetazo. Polo tanto, dirixinme aos meus propios xenes e pedinlles que me contasen o que eses antepasados fixeron na súa alcoba e os meus xenes contáronme porque son os xenes deles e polo tanto saben. Pero saiba vostede que toda esa división entre ficción e non ficción non me interesa moito. Todo o que sabemos sobre outra persoa, o que sabe vostede de min e eu de vostede ou ate de persoas máis próximas, é apenas un quince ou vinte por cento de feitos reais; o resto son ficcións, fantasías, suposicións, anhelos, tamén temores. O límite entre o fantasioso e o real é moi delgado. En hebreo non hai unha palabra para designar ese xénero que noutras linguas denomínase ficción. A palabra que se inventou para iso é de verdade artificial. Os meus libros aparecen polo xeral no que en hebreo se chama narrativa" e gústame moito máis. Non quero escribir ficción, soa coma se fose unha mentira. Non, vostede sábeo mellor que eu; é ao revés. O que se denomina ficción é moitas veces a verdade última.
É verdade.
En "Unha Historia de Amor e Escuridade" falo da miña avoa. No seu certificado de defunción establécese que a causa da súa morte foi un ataque cardíaco. Non o discuto. Pero se escribise que morreu de limpeza, tamén tería razón, e tamén se dixese que morreu da súa fascinación polo Levante, e tamén se determinase que morreu do medo que tiña á súa fascinación polo Levante. E se escribise que morreu da ira contra si mesma por temer á súa fascinación polo Levante, tamén sería certo.
Onde están os límites? Cal é a verdade?
Todo, incluído o que estaba escrito no certificado de defunción.
Vostede é quizais o escritor máis sionista da súa xeración. O sionismo supuxo como hipótese básica da súa concepción que somos un mesmo pobo. É así?
Mire, non só un pobo, senón un mesmo sionismo. Eu xa escribín nalgún lado que sionismo non é un nome de pila senón un apelido e a pesar de que o escribín hai moitos anos, aínda estou de acordo comigo mesmo. Porque o kahanista máis racista do mundo é sionista, e o marxista que pretende crear aquí o seu paraíso socialista é sionista. De maneira que sionista só, a secas, non é necesariamente algo bo. Cando alguén me di que é sionista eu lle pregunto cal é o seu nome de pila, non só o seu apelido. Porque nesta familia hai algúns parentes aos cales non soporto nin eles a min. Basicamente, o suposto era que é bo que os xudeus estean nun mesmo lugar, polo menos aqueles que non podían estar en calquera outro lugar. Pero constituímos un único pobo? Non o sei, é unha pregunta aberta. Creo que o que fai a un grupo de xente ser un pobo é algo na cabeza. Non son os xenes nin a raza nin a historia nin a relixión nin o idioma, só a súa conciencia. Cando un grupo de xente decide que é un pobo -como na poesía de Amir Guilboa á cal Shlomo Artzi púxolle música: de súpeto levántase unha persoa á mañá e sente que é un pobo e comeza a andar- xa non se pode discutir. Ninguén desde fóra pódelle dicir a ese grupo humano que non é un pobo. Iso é o que moitos de nós queren dicirlles aos palestinos: non foron un pobo hai cen anos, e entón non o son tampouco agora. E é o que moitos quérennos dicir a nós: que non somos un pobo senón unha relixión, á cal chégalle cunha sinagoga, non precisa un Estado. Pero ninguén pode definir desde fóra que si e que non é un pobo. Hai aquí un grupo de xente de varios millóns que se ve a si mesmo como pobo.
Que clase de pobo?
É probable que non atope a dúas persoas que coincidan, pero tampouco é importante. Eu non teño ningún problema co interrogante de se somos ou non un pobo cando hai varios millóns de persoas que por propia elección inscríbense nos seus cadernos de identidade como xudeus, e non por mandato sinagogal senón por elección.
Cre vostede que o idioma, a literatura, a cultura, todo iso do que estivemos falando antes, constitúe o logro máis importante do sionismo?
Si; rotundamente, si. O idioma hebreo é o logro único máis grande de todos, máis que a creación do Estado, máis que lle desecación dos pantanos e máis que a convocación das diásporas. É algo que non sucedeu xamais en ningún lugar na historia. E non me tire da lingua porque deste tema podo falar dúas noites e tres días seguidos. Cando se chega ao idioma hebreo son un chovinista, creo que é o instrumento musical máis fermoso do mundo, por motivos que non podería enumerar no marco dunha reportaxe curta.
Quizais sería suficiente dicir que se trata do idioma máis antigo e á vez máis novo do mundo...
Non é só iso. O hebreo ten unha flexibilidade e posibilidades de renovación e rexeneración que non teñen parangón. É un idioma que se atopa agora nunha situación similar ao inglés da época de Isabel, como na época de Shakespeare. É capaz de asimilar moito doutros idiomas e faino, como o facía na época da Mishná e o Talmud co grego. Pero vexa, aquí está vostede falando cun violinista sobre as bondades do violín, e eu non podo ser obxectivo.
Enunciarei agora un xuízo, e quixese que o aprobe ou o rebata: hai dúas posibilidades, que sigamos vivindo sen paz pero unidos, ou que cheguemos á paz, pero ao prezo dunha guerra civil.
Non, unidos non estaremos nin sequera dentro de varias xeracións, con ou sen a paz. Por que? Porque os códigos e claves culturais do pobo de Israel están en discusión e non é unha casualidade que non temos un Papa: nunca estivemos unidos e quizais é bo que sexa así. Para min, é unha atmosfera moi boa, non creo que sexa unha situación pasaxeira ou unha crise, é unha situación permanente moi sa. Un clima propicio para a cultura é aquel que presenta un drama vivo, no cal todos grítanlles a todos e hai unha loita permanente ata polos recordos: o recordo asquenazí, o oriental, o sefardí, o feminino, o relixioso, o da esquerda, o da dereita, o dos palestinos. Non teño problema con iso. Que non esquezan. Pero se os recordos se confrontan e un bérralle ao outro mentireiro", non teño problema. Hai quen din que non está ben, porque foron educados nun concepto vetusto segundo o cal a cultura é un obxecto lustrado que debe conservarse detrás das vitrinas nos museos, onde leva aos nenos para que á súa vez lle saquen brillo aos vidros e traian despois aos seus propios fillos. É un concepto equivocado. O drama vivo é berros, é disputa e mentres non sexa violento fisicamente, mentres non entren a xogar armas de verdade, está ben. De maneira que unidos non estaremos. Se haberá ou non paz, non o sei, e poderíalle dar respostas máis tallantes vinte anos atrás. Se me preguntara entón, diríalle que se Israel debía retirarse dos territorios ocupados, renunciar á metade de Xerusalén e aceptar un Estado palestino, e habería paz.
E hoxe?
Hoxe direille que convenlle a Israel saír dos territorios e da metade de Xerusalén porque será máis forte e non máis débil. Pero xa non direi que dese xeito haberá paz, porque aprendín o dito árabe que di que non se pode aplaudir cunha soa man. Hai algo moi paternalista e arrogante na actitude dalgúns dos meus compañeiros da esquerda, cando din que se nós somos correctos hai paz e se non hai paz é porque non somos correctos. Aquí hai dous ou máis reloxos. Tanto entre nós como no terreo do Islam hai varios reloxos. De maneira que non podo dicir que facendo o que propoño haberá paz, pero podo dicir que estou intimamente convencido que dese xeito Israel será máis forte, máis san e máis apto para defenderse.
E tamén máis xusto?
Eu creo que tamén máis xusto. Grazas pola corrección, debería empezar por aí.
Canto tempo podemos seguir educando a atenienses para que vivan en Esparta?
Eu vexo a pregunta doutro xeito. Temos que desenvolver unha actitude propia dun modesto médico rural. Hai moitos enfermos no distrito, quizais sexa unha epidemia. Non preguntes que vai pasar, pregunta que podo facer. Non preguntes canto tempo durará, pregunta que podo facer. Un grupo humano ten que ser capaz de continuar, aínda en condicións de desgraza persistente, e preguntarse cal é a actitude máis moral ou menos moral. Non se trata de canto tempo. Pero ten que haber un pouco de piedade, de misericordia para con eses mozos a quen educamos de acordo a regras humanistas e aos dezaoito anos levámolos a enfrontarse a situacións imposibles e durísismas, contrarias a todo o inculcado, e non en forma episódica senón durante tres anos en forma case cotiá.
Esa situación pode durar?
Eu non acepto iso, que se fixo moi popular, de chamar aos soldados mozos. Non son mozos, son adultos. Teñen que adoptar decisións morais ata nunha situación inmoral, e iso é difícil para unha persoa de dezaoito anos como o é para o que ten cincuenta. Non me resulta a min máis fácil que a el. Pero a realidade da vida dos seres humanos, fronte a unha enfermidade, á morte, á desgraza, á pobreza, á inxustiza social, é unha realidade que pon a proba en forma constante a loita entre o noso egoísmo, a nosa impermeabilidade, o noso desexo de non saber e non oír, e a nosa sensibilidade moral. Non vaia vostede a pensar que se houbese paz esa guerra interna concluiría, porque esa é a condición humana. Na guerra, na ocupación, no posto de control, isto é moi drástico. Cando un raparigo enfronta o dilema de deixar pasar a esas dúas mulleres, co risco de que algunha delas estea agochando unha carga explosiva entre as súas cousas, ou non deixalas, co risco de que unha delas non poida reter e ouríñese pola súa culpa, está fronte a un dilema moi difícil. Por suposto que se anulamos a ocupación a situación será máis fácil, pero aínda haberán dilemas morais. Sen a ocupación, a xente pasará á beira de pobres, e de desocupados, e de desgraciados, e de enfermos, e de anciáns desvalidos e preguntaranse ou non se preguntarán que ten que ver comigo. Os postos de control permanecerán aínda que sexan removidos, e os seus dilemas, quizais menos drásticos, persistirán. Non hai que pensar que todo o problema moral é só a ocupación. O problema moral é a condición humana. Moitos dos lectores desta reportaxe proveñen de América Latina, ou viven alí e deben saber perfectamente de que falo. Eu estiven apenas uns días en Sao Paulo e en Buenos Aires e vin cos meus propios ollos ese abismo insuperable entre a riqueza e a pobreza. Non son postos de control, pero seica non hai alí humillación e desprezo polo ser humano? Non hai indiferenza e insensibilidade? Claro que hai, a pesar de que non hai guerra nin ocupación. Non debemos pensar, como está un pouco de moda facelo, que se non haberá ocupación non haberá problemas. Aínda que é verdade, é mellor que non haxa ocupación, é un problema menos.
Vostede dixo reiteradamente que podería ser profesor de fanatismos. Un deses fanatismos, sen dúbida, é o sionismo mesiánico, un nacionalismo impregnado de fe relixiosa. Fronte a el está o que se denomina o sionismo cordo". Ten este algunha posibilidade de vencer fronte ao fanatismo mesiánico?
Todos os fanatismos son mesiánicos, non só os relixiosos. Tamén os radicais no extremo máis esquerdista do mapa, que di temos unha fórmula, se a empregan todo estará ben e o mundo será un paraíso", son tamén mesiánicos. Bo, pero son apenas un fato... Vexa, o fanatismo nacionalista relixioso en Israel fai hoxe moito máis ruído que o que facía vinte anos atrás e a súa postura debilitouse moito desde entón. Fai máis ruído, entre outras cousas, porque está debilitado e quere asustar aos demais. Hoxe, a maioría decisiva dos israelís xudeus sabe que non nos quedaremos nos territorios. Non están contentos por iso, non saen a bailar ás rúas, pero o saben. A maioría xa sabe que non podemos facer todo o que quixésemos. A miña tía Sonia, que xa ten noventa anos, non sae da casa. Pero hai uns días díxome: "Agora Sharón fala dun Estado palestino? Agora fala da inxustiza da ocupación e de facer renuncias dolorosas? Se falase dese xeito na época de Golda en Mapai, ela o expulsaría do partido dicíndolle que vaia con Lova Eliav". Despois pensou un momento e agregou, que "se Golda agora resucitase ningún partido a aceptaría, quizais só en Unidade Nacional". Que é o que descubriu a miña tía Sonia? Que as grandes plataformas desprazáronse e por iso os mesiánicos fan moito máis ruído. Vinte anos atrás non tiñan que facer ruído, facían feitos consumados, manexaban o País e eran os seus donos. E agora xa non o son e por iso ameazan e atemorizan, en parte con chantaxe emocional e en parte advertindo que se non facemos o que eles queren será unha desgraza, haberá un cisma, haberá guerra civil. Non haberá aquí ningunha guerra civil. Para que a haxa requírese que a metade do pobo se levante en armas contra a outra metade, ou un corenta por cento contra o sesenta. Un trinta por cento tamén podería alcanzar. Pero non hai. Trátase apenas dalgúns centos de persoas dispostas a empuñar armas. É un problema policial moi serio, de proporcións similares ao da seita do Reverendo Johnnes ou un pouco máis. Iso non é unha guerra civil. Non hai que xerar semellante inflación no termo. Vexo si perigo de violencia, e pode haber, oxalá que non, derramamento de sangue. É un problema policial bastante complexo, sobre todo se os violentos estarán rodeados por moitos manifestantes, que dificultarán a evacuación. Pero unha guerra civil é outra cousa totalmente distinta; non que algúns mozos obturan unha estrada, senón que van dinamitar cuarteis militares, colexios e hospitais. Eu non vexo iso. Pola contra, creo que se chegasen, oxalá que non, a matar a un soldado, termínaselles aí mesmo toda a acción. De maneira que estou preocupado, pero non histérico. Esa é tamén a razón pola cal gardo silencio e non fago o xogo de enfrontalos e discutir. Canto máis intentan facer ruído e atemorizar a todos, nós temos que quedarnos tranquilos. Non somos nós os que teñen que despexalos das estradas obturadas, que o fagan os automobilistas encolerizados e iso ao final é o que vai suceder.
Unha última pregunta para finalizar esta longa charla: cal é, ao seu criterio, ese destino común tan famoso do pobo xudeu? Que temos en común co xudaísmo da diáspora?
É só unha elección. Non hai comunidade de destino mística ou metafísica ou xenética. Comunidade de destino hai entre persoas que a senten ou que a elixen. Non todos os xudeus a senten, non todos os xudeus de aquí e non todos os de alí. Esa elección aínda existe entre moitos xudeus, pero á pregunta de se existirá sempre respondo que non teño unha póliza de seguro. Poño a énfase en en a palabra elección". Comuñón ou sociedade entre persoas é unha elección: nos negocios, na familia entre marido e muller. Parte dos xudeus sono porque os obrigaron a selo, non os deixaron elixir. Os que tiveron a posibilidade e elixiron ser xudeus, son máis honorables para min que os demais. En realidade, todo xudeu pode abrir a porta e saír do xudaísmo. De feito, desde a destrución do Segundo Templo é o que fixeron decenas de millóns de xudeus sen facer ruído. Os que quedaron fixérono por elección e non sempre por elección da sinagoga, durante os últimos douscentos anos a elección non se reduce á sinagoga. O xudeu elixe, entón, pero non só ser ou non ser xudeu, senón en que medida selo. A lume alto, a lume baixo, só dúas veces ao ano na noite do séder de Pesaj e en Rosh Hashaná ou Iom Kipur, ou en cada shabat, ou todos os días. Ser xudeu a través do idioma ou a través da tradición relixiosa, ou da solidariedade: todo é unha cuestión de libre elección. Eu podo só seducir, non podo obrigar. É unha cuestión erótica. Se o que facemos aquí resulta suficientemente atractivo, é de supor que haxa quen queiran ingresar e incorporarse. Se o que facemos resulta feo e repelente, a xente dirá "Non, grazas; non queremos esa sociedade".
1 O único israelí que obtivo o premio Nobel de literatura.
2 O gran poeta da xeración posterior a Bialik.
3 O seu primeiro e inesquecible libro, un conxunto de contos.
4 Refírese á xeración literaria inmediatamente anterior á súa, que desenvolveu unha literatura realista que exaltaba o heroísmo nacional.
5 Yizhar Smilanski, o máis notable dos escritores israelís no período da transición de antes e despois da independencia, mestre da literatura de introspección, o que máis influencia tivo na xeración de Oz.
6 Termos aceptados na xerga literaria para definir a linguaxe austera ou cotián e o barroco ou festivo, respectivamente.
7 Fai referencia a un dos soños enigmáticos de Hana Gonén, a heroína da miña Mijael. Eses mellizos son árabes e exercen sobre ela atracción e temor ao mesmo tempo.
Unha conversa de Mario Wainstein.Director de Aurora
Postagem Andre Moshe Pereira
Presidente Kehillah Or Ahayim
É quizais o máis íntimo segredo do seu oficio de escritor, poder chegar ate os confíns do outro, ou para empregar un termo inmortalizado por Martín Buber, da otriedade. Eu sentino a vostede chegar á otriedade da muller, á da tolemia e á otriedade propia de min, do novo inmigrante nese personaxe, Azaria Gitlin, de "Un Descanso Verdadeiro". Se eu chegase deica alí, por exemplo ate a tolemia, xa ficaría alí para sempre... Non paga a pena... Xa o creo que non. Pero vostede chega, toca, está e despois volve. Como o fai? Como o sente? Que sente?
Creo que moita xente faino, non só escritores senón ate xente que non escribe. É xente que ás veces intenta imaxinar que é o que eu sentiría se fose el ou se fose ela. Eu empeceino a facer sendo un neno moi pequeno. Non tiña alternativa, porque me aburría: non tiña amigos, non tiña compañía. Os meus pais sentaban nun café e conversaban durante horas e eu tiña que facer pasar o tempo dalgún xeito, porque pola contra non recibiría o meu xeado ao final. De maneira que permanecía sentado no café, eles falaban día e noite; para min polo menos era unha eternidade, sobre cousas nas cales eu non entendía, e entón observaba á xente e preguntábame, por exemplo, de onde vén ese. A quen está esperando esa que garabatea incesantemente no papel. Aqueloutro que a cada intre se levanta e cambia o xornal que ten por outro, que estará buscando no diario. Ou esoutro que mira incesantemente á porta, que é o que espera que suceda. Era unha especie de xogo, pero me deixaba pleno e recordo que en determinado momento comecei a inventar pequenas historias: mirar a unha persoa e imaxinar como é a súa casa, de onde vén. É un xogo que recomendo calorosamente, independentemente da literatura. Ate o día de hoxe, moitas veces cando teño que esperar na clínica da mutual médica, ou nun aeroporto, ou ate nun atasco de tránsito, en lugar de ler periódicos ou de porme nervioso, empezo a mirar ao meu ao redor e pregúntome de onde vén esta ou onde viaxa aquel, a que se dedica, como llo veria sen roupa, e así vou construíndo historias. Nin sequera as constrúo, crecen soas.
Pero que sucede cando sigue vostede o curso desa historia e sente a tolemia?
Eu entendo a súa pregunta, ten algo da imaxe romántica do escritor: podes escribir un personaxe só cando che identificas con el un cen por cento. Eu podo escribir un personaxe só cando me identifico con el un setenta por cento. Se me identificase nun cen por cento xa non o vería . Debe quedar unha marxe de distancia. Se escribo sobre a tolemia, debe quedar comigo polo menos unha parte corda, como no do psicólogo ou psiquiatra, xa que doutro xeito non vexo nada. Se escribo sobre a desesperación non debo escribir desesperado, senón cunha mirada moi precisa de como é a desesperación. Xente desesperada non fai movementos extremos, ás veces ate sorrín e din cousas amables e graciosas, e non alcanzas a ver que é esa desesperación, salvo un botón que está mal prendido. De maneira que eu conservo unha certa distancia, sen a cal non podo escribir, quizais outros si poidan. lin sobre escritores que escriben estando en transo, ou drogados ou sob a influencia do alcol. Eu non podo, é como cando conduces un coche; se bebín demasiado non podo escribir, se estou moi canso non podo escribir. De feito, non recordo escribir estando en transo, con excepción do que chamo "transo de curiosidade". Quero saber máis e máis e descubrir outra capa e outra máis. Pero sempre conservo unha distancia.
Vostede é probablemente o escritor israelí que máis se debateu en problemas de linguaxe. A súa novela "A Caixa Negra" constitúe nese sentido o punto de inflexión e a partir de alí hai unha procura dun idioma menos florido, máis cotián, máis propio do personaxe que do autor, ate que na novela "A Terceira Situación" a personaxe central, Fima, que é o seu alter ego para o caso, corríxese dicindo que a lingua hebrea non soporta unha expresión como a que dixo, e enseguida despois agrega: "Pois que non o soporte". Chegou vostede, como Fima, a unha definición con respecto ao idioma?
Vexa, teña en conta que comecei a escribir aos seis anos, é dicir que xa levo sesenta escribindo. Sesenta anos de hebreo son como catrocentos anos de español. É coma se estivese vostede falando cun escritor español que comezou a escribir na época de Cervantes, sinxelamente porque é tanto o que sucedeu coa lingua nese período. Cando eu comecei a escribir, o sol que brillaba no ceo aínda era Shmuel Iosef Agnón(1) en prosa e Natan Alterman(2) en poesía. As distancias que percorreu a lingua hebrea desde entón equivalen a xeracións enteiras. Eu comecei a escribir nunha época na cal tiña a sensación de que para saír á rúa tiña que porme encima todo a miña gardarroupas: o traxe de baño, o suéter, a gabardina, o abrigo, o chaleco, o equipo de ximnasia, que vexan que teño de todo. Pasóulleme bastante rápido. É por iso que "As Terras do Chacal"(3) é o único libro que escribín dúas veces: uns dez anos logo da súa primeira edición saíu unha segunda, corrixida, na cal agreguei un conto e cambiei o rexistro lingüístico: pasei do barroco a unha etapa posterior. Ese estilo barroco tiñámolo todos, incluída a xeración do corenta e oito(4). Ate en textos de S. Yizhar(5) atopará esa mestura de hebreo barroco elevadísimo e o argot da época, hoxe difíciles de entender ambos os por igual, porque están en desuso.
Que é o que si se entende hoxe?
Os meus netos de seis anos xa saben: "No principio creou Deus os ceos e a terra e a terra estaba va e baleira"; non hai nada que non estea claro, é coma se fose escrito hoxe. Cos anos entendín que non quero escribir nin en prosa delgada nin en prosa gorda(6), porque quero utilizar toda a escala, todo o diapasón. Cando o considere eu necesario empregarei as palabras máis recónditas e esquecidas e que vaia o lector a consultar o dicionario, non me importa. Pero non farei de todo isto unha ensalada nin para demostrar que teño. Fareino porque teño á miña disposición unha orquestra enteira e podo empregar todos os instrumentos musicais do hebreo.
Vostede ten razón cando di que "A Caixa Negra" foi un punto de inflexión, e por que?
Porque debido á estrutura da novela eu non falo, falan só as personaxes e eu calo. É unha novela en cartas, en telegramas e son eles os únicos que falan. Quixen oír en forma moi mimética a forma na cal cada un dos personaxes fala. En cambio, nunha novela como "O Mesmo Mar", vostede topará o Libro dos Salmos deixando oír a súa música á beira da linguaxe talmúdico e o do medioevo, atopará a linguaxe urbana telavivense máis actualizado; hai de todo, depende de quen fale. E non me importa orquestralos a un ao carón do outro e ate gozo facéndoo. Cando estalou a gran discusión entre prosa delgada e prosa gorda, eu dixen, por suposto, ambas. Non hai razón pola cal haxa que optar por unha delas.
Pero non ten ás veces a impresión de que na literatura hebrea actual, e vexo na súa biblioteca que está vostede moi ao día, o idioma adoita ser moi fraco, case raquítico?
Non é necesariamente así. Penso por exemplo en Kakfa, que escribiu nun idioma austero, case burocrático, unha linguaxe de funcionario, unha linguaxe propia da correspondencia entre o Ministerio de Industria e Comercio co Ministerio de Turismo, un idioma minimalista, co cal fixo revolucións. Minimalista, non pobre... Claro... Aquí entre nós hai de todo. Se vostede dime que hai alguén que emprega unha linguaxe reducida porque non pode facelo doutro xeito, é coma se me dixese que hai pintores que pintan abstractos porque non saben debuxar un gato. Eu de verdade pediríalle a cada pintor que quere practicar o abstracto que debuxe antes un gato, que constatemos que se parece de verdade a un gato, e despois que pinte o que queira. De igual xeito un alumno que se me achega na universidade e dime que quere escribir un conto surrealista fantástico. Eu dígolle moi ben, pero antes quero que me describas a dous anciáns baixando a escaleira e que eu os vexa descendendo, que sexan escaleiras angostas e que eu os vexa. Despois escribe o que queiras. Hai escritores hebreos que escriben hoxe nun idioma minimalista e aforrativo cousas moi fortes, como Etgar Keret, que escribiu algunhas cousas que me parecen moi notables. Pero iso non significa que para ser escritor hai que escribir precisamente dese xeito. Eu falo en primeira persoa do singular e non quero darlle a ninguén guía e instrucións. Eu gozo executando os instrumentos de toda a orquestra e teño a sorte de estudar moito hebreo no colexio relixioso de Xerusalén, no seo da familia Klausner, estudei moito o idioma hebreo e o amo entrañablemente. Ás veces quero tocar un instrumento arcaico, sacar da vitrina un vello clavicordio e tocar nel algúns acordes, e iso non me impide facer despois unha variación de jazz na trompeta. E despois verei se podo combinar a ambos.
Sería correcto, na súa opinión, dicir que a literatura hebrea reflicte a realidade israelí máis que calquera outra expresión?
A min non me gusta a palabra "reflicte" en relación con calquera literatura.
Tratarei de mellorar a puntería: pode ser que a literatura hebrea revela aspectos ocultos da sociedade, da realidade?
Toda boa literatura conduce ao lector a tecidos profundos e íntimos aos cales o turista xamais poderá chegar. Eu non estiven nunca en Colombia, pero se adquirise un billete e viaxase, e se tivese o suficiente diñeiro e tempo e quédame alí un mes e medio, iría aos museos e visitaría os restos arqueolóxicos e sentaríame tamén nos cafés. Pero nunca chega ría a ingresar nas súas alcobas. Para facelo necesito a García Márquez, porque el me levará aos lugares aos cales ningún guía de turismo podería levarme. Isto é certo para todas as literaturas de valor: condúcenos aos tecidos máis íntimos, incluídos os soños e os pesadelos, e os segredos dos cales non falar. Os diarios non falan diso non porque haxa censura, senón porque non saben escavar ao profundo; nas reportaxes non se fala diso porque non queda ben falar diso en público. Nas ficcións, en cambio, revélanse todos os segredos: estás na cociña, e na historia familiar, e nos temores máis íntimos do particular e do grupo.
Os mellizos?
Si, os mellizos. Que é o que sei eu de Rusia? Todo o que sei vén da literatura rusa. Que sei de Italia? Estiven alí, percorrín, visitei lugares, pero o que de verdade sei de Italia e dos italiano, se me esperta vostede no medio da noite, provén da literatura. Trátase dunha verdade universal, e comprende tamén aos árabes. Eu leo a maior cantidade posible de literatura árabe, traducida porque lamentablemente non sei árabe, porque teño moito interese en saber non que é o que din senón que é o que non din.
A que literatura árabe está facendo referencia?
Todo o que podo conseguir, desde Husein Fauzi e ate Ali Salem. Toda a gran literatura exipcia, ou na literatura palestina, desde Mahmud Darwish ate Rasan Kalafani, todo o que podo conseguir ou que chega ás miñas mans, o leo.
Oínlle dicir que se está escribindo hoxe en día unha literatura israelí grande e importante. E lin tamén o seu ensaio, no cal afirma que a gran literatura hebrea escribiuse a comezos do século XX, cando Iosef Jaim Brenner facía el mesmo a tipografía da revista Hameorer e a enviaba aos subscritores por correo...
A literatura hebrea que se escribe hoxe en día, ten un público lector relativamente enorme no mundo, que non garda ningunha proporción co tamaño do país ou o número dos seus habitantes. Se vostede entra a unha libraría nalgún lugar neutral, digamos Noruega, ou Suecia, topará máis novelas traducidas do hebreo que do francés. É sorprendente: topará a Kaniuk, a Apelfeld, a Yehoshúa, a Grossman, a Tzeruiá Shalev, a Meir Shalev, en poesía atopará a Yehuda Amijai, atopará a Etgar Keretz, a Jaim Beer, e estou enumerando aos que me chegan agora á memoria; a verdade é que topará aínda máis. Da literatura francesa atopará menos, e non porque os xudeus sexan os que compran, en Noruega non hai unha comunidade tan grande. Tampouco porque teñan un especial amor por Israel, ou se interesen polo Medio Oriente, nese caso debería haber moita literatura iraquí nas vitrinas e non a hai. Hai algo na literatura israelí actual, un determinado appeal que non me resulta claro nin a min mesmo e síntome incapaz de explicalo, que atrae a moitos lectores. Se os países recibisen un lugar permanente no Consello de Seguridade das Nacións Unidas de acordo ao volume das súas obras traducidas, é probábel que Israel fose un deles. A xente non o sabe, pero a nosa situación no terreo da literatura é mellor que no de baloncesto e mellor que en Eurovisión. Con todo, iso non me fai cambiar a miña idea de que a máis grande literatura hebrea moderna e as súas máis grandes obras, escribíronse a comezos do século XX. A xeración de Agnón e Berdichevski, de Gnessin e Brenner e Bialik.
O que me leva a unha pregunta dolorosa e inevitable: que futuro temos se un entra a unha libraría calquera, grande ou pequena, e non hai libros de Gnessin nin de Brenner e moitas veces nin de Amos Oz se non se trata da súa última novela? Que futuro construímos se borramos o pasado?
Non construímos ningún futuro. Vostede ten que facer o que eu fago. Entre á libraría e efectivamente, ás veces é difícil atopar ate poemas de Bialik, o poeta nacional, e se vostede o pide e non o teñen, diga en voz clara e alta: "Eu a esta libraría non entro máis" e dígalles o motivo.
Pero non é culpa do libreiro! Quen imprime a Gnessin hoxe en día?
Se en vinte librarías dixesen que entrou unha persoa -e non teñen que saber que se trata da mesma persoa- e dixo que non volvería entrar porque quería Gnessin e non hai, van editar a Gnessin. Eu busquei durante un ano e medio ate que conseguín as obras de Aarón David Gordon... Vexa, non se o que se pode facer, non teño unha solución; creo que é unha gran desgraza, porque forma parte dunha desgraza aínda maior. Todo o disco duro da memoria colectiva estase borrando. Xa non falo de que os nenos hoxe en día non saben distinguir entre Ben Gurión e Moisés, senón de que se borra todo o interese e toda a curiosidade con respecto ao pasado, e aquí iso é máis grave que noutros lugares, aínda que se trata dun fenómeno que existe en todo o mundo...
Non, iso non é certo, eu entrei a librarías en París e en Madrid...
Eu direille cal é a diferenza. En Francia hai sesenta millóns de persoas. Alcanza con que haxa entre eles cen mil que mostren interese, ou cincuenta mil, para manter un libro en vida. Os que lemos hebreo somos apenas tres millóns e medio e iso é unha esaxeración. Se entre eles hai dous mil interesados, non alcanza. E por iso aquí é máis grave. Pero quero dicir algo sobre o fenómeno de borrar a memoria colectiva e é algo político, non só literario. Un dos aspectos máis temibles da globalización é a infantilización de todo o xénero humano. Un xigantesco aparello de propaganda que espertaría a envexa de Goebbels ou de Zhdánov lávanos o cerebro desde o momento en que abrimos os ollos á mañá e ata despois que nos durmimos esquecendo apagar o televisor: compre isto e aquilo e será feliz". Durante tres mil anos a humanidade discutiu para tratar de definir que é a felicidade, e agora sabémolo: a felicidade é mercar. Durante cinco mil anos a humanidade quixo saber onde está o paraíso e agora sábeo: no gran centro comercial. Trátannos como a nenos porque os nenos son os mellores consumidores e é máis fácil seducilos.
E que di toda esa maquinaria, todo ese aparello?
Que nos desprendamos de todo o que temos e compremos todo novo, porque o vello é malo e o novo é bo. Que botemos ao lixo os mobles, os libros, que botemos o pasado, que botemos ás nosas parellas, e que traiamos todo novo, porque novo é bo e vello é malo; non estás actualizado. O que tes está anticuado hoxe hai algo mellor. Todo iso crea unha enorme presión psicolóxica, que se manifesta tamén na cuestión de Gnessin. A xente di para que teño que ler a Gnessin se agora a editorial de Yediot Ajaronot sacou unha novela dunha rapariga da cal todos falan. Iso é borrar o pasado, ese é, precisamente, o disco duro que se está borrando. Eu escribín "Unha Historia de Amor e Escuridade", entre outras cousas, como copia-diskette de seguridade. Non podo incluír nel todo o disco duro, pero un diskette pequeno, para a miña familia, podo.
Como todo escritor prolífico, algúns dos seus libros son puntais da súa obra, e a súa última novela que mencionou, é sen dúbida un deles. Seguramente o intuía ao escribila...
Está equivocado. Tiña enormes dúbidas e non sabía se o meu editor estaría disposto a publicalo, porque o consideraba esotérico. Supuña que se trataba dun libro que lle podía interesar a xente que era da mesma aldea ou da mesma colleita. E a verdade é que o editor non se alegrou cando recibiu o libro; contáronmo despois. Dicían aos achegados: "Quen lle dirá a Amos que debe acurtar? Quen lle dirá que queriamos unha novela e non algo...?"
Que quere dicir que querían unha novela? Isto é unha novela...
Xa o sei, pero eles non o vían nese momento.
Entre paréntese, hai algunhas pasaxes que non teño dúbida de que son ficción.
Se xa falamos diso, déixeme que lle diga algunhas cousas sobre este libro. "Unha Historia de Amor e Escuridade" ten unha estrutura de novela, non é lineal, a súa composición é propia da novela. Eu traballei como un paleontólogo que ten un pequeno osiño e a partir del ten que reconstruír todo o dinosauro. Eu non tiña protocolos; si quería saber que é o que sucedeu hai 120 anos en Rovno entre o meu tataravó e a miña tataravoa...
Investigou vostede sobre Rovno?
Un pouco, e teño tamén á tía Sonia que conta un pouco, pero sobre que sucedeu na cama hai 120 anos non me contaron e xa non viven, e se vivisen e lles preguntase é probable que recibise un sonoro cachetazo. Polo tanto, dirixinme aos meus propios xenes e pedinlles que me contasen o que eses antepasados fixeron na súa alcoba e os meus xenes contáronme porque son os xenes deles e polo tanto saben. Pero saiba vostede que toda esa división entre ficción e non ficción non me interesa moito. Todo o que sabemos sobre outra persoa, o que sabe vostede de min e eu de vostede ou ate de persoas máis próximas, é apenas un quince ou vinte por cento de feitos reais; o resto son ficcións, fantasías, suposicións, anhelos, tamén temores. O límite entre o fantasioso e o real é moi delgado. En hebreo non hai unha palabra para designar ese xénero que noutras linguas denomínase ficción. A palabra que se inventou para iso é de verdade artificial. Os meus libros aparecen polo xeral no que en hebreo se chama narrativa" e gústame moito máis. Non quero escribir ficción, soa coma se fose unha mentira. Non, vostede sábeo mellor que eu; é ao revés. O que se denomina ficción é moitas veces a verdade última.
É verdade.
En "Unha Historia de Amor e Escuridade" falo da miña avoa. No seu certificado de defunción establécese que a causa da súa morte foi un ataque cardíaco. Non o discuto. Pero se escribise que morreu de limpeza, tamén tería razón, e tamén se dixese que morreu da súa fascinación polo Levante, e tamén se determinase que morreu do medo que tiña á súa fascinación polo Levante. E se escribise que morreu da ira contra si mesma por temer á súa fascinación polo Levante, tamén sería certo.
Onde están os límites? Cal é a verdade?
Todo, incluído o que estaba escrito no certificado de defunción.
Vostede é quizais o escritor máis sionista da súa xeración. O sionismo supuxo como hipótese básica da súa concepción que somos un mesmo pobo. É así?
Mire, non só un pobo, senón un mesmo sionismo. Eu xa escribín nalgún lado que sionismo non é un nome de pila senón un apelido e a pesar de que o escribín hai moitos anos, aínda estou de acordo comigo mesmo. Porque o kahanista máis racista do mundo é sionista, e o marxista que pretende crear aquí o seu paraíso socialista é sionista. De maneira que sionista só, a secas, non é necesariamente algo bo. Cando alguén me di que é sionista eu lle pregunto cal é o seu nome de pila, non só o seu apelido. Porque nesta familia hai algúns parentes aos cales non soporto nin eles a min. Basicamente, o suposto era que é bo que os xudeus estean nun mesmo lugar, polo menos aqueles que non podían estar en calquera outro lugar. Pero constituímos un único pobo? Non o sei, é unha pregunta aberta. Creo que o que fai a un grupo de xente ser un pobo é algo na cabeza. Non son os xenes nin a raza nin a historia nin a relixión nin o idioma, só a súa conciencia. Cando un grupo de xente decide que é un pobo -como na poesía de Amir Guilboa á cal Shlomo Artzi púxolle música: de súpeto levántase unha persoa á mañá e sente que é un pobo e comeza a andar- xa non se pode discutir. Ninguén desde fóra pódelle dicir a ese grupo humano que non é un pobo. Iso é o que moitos de nós queren dicirlles aos palestinos: non foron un pobo hai cen anos, e entón non o son tampouco agora. E é o que moitos quérennos dicir a nós: que non somos un pobo senón unha relixión, á cal chégalle cunha sinagoga, non precisa un Estado. Pero ninguén pode definir desde fóra que si e que non é un pobo. Hai aquí un grupo de xente de varios millóns que se ve a si mesmo como pobo.
Que clase de pobo?
É probable que non atope a dúas persoas que coincidan, pero tampouco é importante. Eu non teño ningún problema co interrogante de se somos ou non un pobo cando hai varios millóns de persoas que por propia elección inscríbense nos seus cadernos de identidade como xudeus, e non por mandato sinagogal senón por elección.
Cre vostede que o idioma, a literatura, a cultura, todo iso do que estivemos falando antes, constitúe o logro máis importante do sionismo?
Si; rotundamente, si. O idioma hebreo é o logro único máis grande de todos, máis que a creación do Estado, máis que lle desecación dos pantanos e máis que a convocación das diásporas. É algo que non sucedeu xamais en ningún lugar na historia. E non me tire da lingua porque deste tema podo falar dúas noites e tres días seguidos. Cando se chega ao idioma hebreo son un chovinista, creo que é o instrumento musical máis fermoso do mundo, por motivos que non podería enumerar no marco dunha reportaxe curta.
Quizais sería suficiente dicir que se trata do idioma máis antigo e á vez máis novo do mundo...
Non é só iso. O hebreo ten unha flexibilidade e posibilidades de renovación e rexeneración que non teñen parangón. É un idioma que se atopa agora nunha situación similar ao inglés da época de Isabel, como na época de Shakespeare. É capaz de asimilar moito doutros idiomas e faino, como o facía na época da Mishná e o Talmud co grego. Pero vexa, aquí está vostede falando cun violinista sobre as bondades do violín, e eu non podo ser obxectivo.
Enunciarei agora un xuízo, e quixese que o aprobe ou o rebata: hai dúas posibilidades, que sigamos vivindo sen paz pero unidos, ou que cheguemos á paz, pero ao prezo dunha guerra civil.
Non, unidos non estaremos nin sequera dentro de varias xeracións, con ou sen a paz. Por que? Porque os códigos e claves culturais do pobo de Israel están en discusión e non é unha casualidade que non temos un Papa: nunca estivemos unidos e quizais é bo que sexa así. Para min, é unha atmosfera moi boa, non creo que sexa unha situación pasaxeira ou unha crise, é unha situación permanente moi sa. Un clima propicio para a cultura é aquel que presenta un drama vivo, no cal todos grítanlles a todos e hai unha loita permanente ata polos recordos: o recordo asquenazí, o oriental, o sefardí, o feminino, o relixioso, o da esquerda, o da dereita, o dos palestinos. Non teño problema con iso. Que non esquezan. Pero se os recordos se confrontan e un bérralle ao outro mentireiro", non teño problema. Hai quen din que non está ben, porque foron educados nun concepto vetusto segundo o cal a cultura é un obxecto lustrado que debe conservarse detrás das vitrinas nos museos, onde leva aos nenos para que á súa vez lle saquen brillo aos vidros e traian despois aos seus propios fillos. É un concepto equivocado. O drama vivo é berros, é disputa e mentres non sexa violento fisicamente, mentres non entren a xogar armas de verdade, está ben. De maneira que unidos non estaremos. Se haberá ou non paz, non o sei, e poderíalle dar respostas máis tallantes vinte anos atrás. Se me preguntara entón, diríalle que se Israel debía retirarse dos territorios ocupados, renunciar á metade de Xerusalén e aceptar un Estado palestino, e habería paz.
E hoxe?
Hoxe direille que convenlle a Israel saír dos territorios e da metade de Xerusalén porque será máis forte e non máis débil. Pero xa non direi que dese xeito haberá paz, porque aprendín o dito árabe que di que non se pode aplaudir cunha soa man. Hai algo moi paternalista e arrogante na actitude dalgúns dos meus compañeiros da esquerda, cando din que se nós somos correctos hai paz e se non hai paz é porque non somos correctos. Aquí hai dous ou máis reloxos. Tanto entre nós como no terreo do Islam hai varios reloxos. De maneira que non podo dicir que facendo o que propoño haberá paz, pero podo dicir que estou intimamente convencido que dese xeito Israel será máis forte, máis san e máis apto para defenderse.
E tamén máis xusto?
Eu creo que tamén máis xusto. Grazas pola corrección, debería empezar por aí.
Canto tempo podemos seguir educando a atenienses para que vivan en Esparta?
Eu vexo a pregunta doutro xeito. Temos que desenvolver unha actitude propia dun modesto médico rural. Hai moitos enfermos no distrito, quizais sexa unha epidemia. Non preguntes que vai pasar, pregunta que podo facer. Non preguntes canto tempo durará, pregunta que podo facer. Un grupo humano ten que ser capaz de continuar, aínda en condicións de desgraza persistente, e preguntarse cal é a actitude máis moral ou menos moral. Non se trata de canto tempo. Pero ten que haber un pouco de piedade, de misericordia para con eses mozos a quen educamos de acordo a regras humanistas e aos dezaoito anos levámolos a enfrontarse a situacións imposibles e durísismas, contrarias a todo o inculcado, e non en forma episódica senón durante tres anos en forma case cotiá.
Esa situación pode durar?
Eu non acepto iso, que se fixo moi popular, de chamar aos soldados mozos. Non son mozos, son adultos. Teñen que adoptar decisións morais ata nunha situación inmoral, e iso é difícil para unha persoa de dezaoito anos como o é para o que ten cincuenta. Non me resulta a min máis fácil que a el. Pero a realidade da vida dos seres humanos, fronte a unha enfermidade, á morte, á desgraza, á pobreza, á inxustiza social, é unha realidade que pon a proba en forma constante a loita entre o noso egoísmo, a nosa impermeabilidade, o noso desexo de non saber e non oír, e a nosa sensibilidade moral. Non vaia vostede a pensar que se houbese paz esa guerra interna concluiría, porque esa é a condición humana. Na guerra, na ocupación, no posto de control, isto é moi drástico. Cando un raparigo enfronta o dilema de deixar pasar a esas dúas mulleres, co risco de que algunha delas estea agochando unha carga explosiva entre as súas cousas, ou non deixalas, co risco de que unha delas non poida reter e ouríñese pola súa culpa, está fronte a un dilema moi difícil. Por suposto que se anulamos a ocupación a situación será máis fácil, pero aínda haberán dilemas morais. Sen a ocupación, a xente pasará á beira de pobres, e de desocupados, e de desgraciados, e de enfermos, e de anciáns desvalidos e preguntaranse ou non se preguntarán que ten que ver comigo. Os postos de control permanecerán aínda que sexan removidos, e os seus dilemas, quizais menos drásticos, persistirán. Non hai que pensar que todo o problema moral é só a ocupación. O problema moral é a condición humana. Moitos dos lectores desta reportaxe proveñen de América Latina, ou viven alí e deben saber perfectamente de que falo. Eu estiven apenas uns días en Sao Paulo e en Buenos Aires e vin cos meus propios ollos ese abismo insuperable entre a riqueza e a pobreza. Non son postos de control, pero seica non hai alí humillación e desprezo polo ser humano? Non hai indiferenza e insensibilidade? Claro que hai, a pesar de que non hai guerra nin ocupación. Non debemos pensar, como está un pouco de moda facelo, que se non haberá ocupación non haberá problemas. Aínda que é verdade, é mellor que non haxa ocupación, é un problema menos.
Vostede dixo reiteradamente que podería ser profesor de fanatismos. Un deses fanatismos, sen dúbida, é o sionismo mesiánico, un nacionalismo impregnado de fe relixiosa. Fronte a el está o que se denomina o sionismo cordo". Ten este algunha posibilidade de vencer fronte ao fanatismo mesiánico?
Todos os fanatismos son mesiánicos, non só os relixiosos. Tamén os radicais no extremo máis esquerdista do mapa, que di temos unha fórmula, se a empregan todo estará ben e o mundo será un paraíso", son tamén mesiánicos. Bo, pero son apenas un fato... Vexa, o fanatismo nacionalista relixioso en Israel fai hoxe moito máis ruído que o que facía vinte anos atrás e a súa postura debilitouse moito desde entón. Fai máis ruído, entre outras cousas, porque está debilitado e quere asustar aos demais. Hoxe, a maioría decisiva dos israelís xudeus sabe que non nos quedaremos nos territorios. Non están contentos por iso, non saen a bailar ás rúas, pero o saben. A maioría xa sabe que non podemos facer todo o que quixésemos. A miña tía Sonia, que xa ten noventa anos, non sae da casa. Pero hai uns días díxome: "Agora Sharón fala dun Estado palestino? Agora fala da inxustiza da ocupación e de facer renuncias dolorosas? Se falase dese xeito na época de Golda en Mapai, ela o expulsaría do partido dicíndolle que vaia con Lova Eliav". Despois pensou un momento e agregou, que "se Golda agora resucitase ningún partido a aceptaría, quizais só en Unidade Nacional". Que é o que descubriu a miña tía Sonia? Que as grandes plataformas desprazáronse e por iso os mesiánicos fan moito máis ruído. Vinte anos atrás non tiñan que facer ruído, facían feitos consumados, manexaban o País e eran os seus donos. E agora xa non o son e por iso ameazan e atemorizan, en parte con chantaxe emocional e en parte advertindo que se non facemos o que eles queren será unha desgraza, haberá un cisma, haberá guerra civil. Non haberá aquí ningunha guerra civil. Para que a haxa requírese que a metade do pobo se levante en armas contra a outra metade, ou un corenta por cento contra o sesenta. Un trinta por cento tamén podería alcanzar. Pero non hai. Trátase apenas dalgúns centos de persoas dispostas a empuñar armas. É un problema policial moi serio, de proporcións similares ao da seita do Reverendo Johnnes ou un pouco máis. Iso non é unha guerra civil. Non hai que xerar semellante inflación no termo. Vexo si perigo de violencia, e pode haber, oxalá que non, derramamento de sangue. É un problema policial bastante complexo, sobre todo se os violentos estarán rodeados por moitos manifestantes, que dificultarán a evacuación. Pero unha guerra civil é outra cousa totalmente distinta; non que algúns mozos obturan unha estrada, senón que van dinamitar cuarteis militares, colexios e hospitais. Eu non vexo iso. Pola contra, creo que se chegasen, oxalá que non, a matar a un soldado, termínaselles aí mesmo toda a acción. De maneira que estou preocupado, pero non histérico. Esa é tamén a razón pola cal gardo silencio e non fago o xogo de enfrontalos e discutir. Canto máis intentan facer ruído e atemorizar a todos, nós temos que quedarnos tranquilos. Non somos nós os que teñen que despexalos das estradas obturadas, que o fagan os automobilistas encolerizados e iso ao final é o que vai suceder.
Unha última pregunta para finalizar esta longa charla: cal é, ao seu criterio, ese destino común tan famoso do pobo xudeu? Que temos en común co xudaísmo da diáspora?
É só unha elección. Non hai comunidade de destino mística ou metafísica ou xenética. Comunidade de destino hai entre persoas que a senten ou que a elixen. Non todos os xudeus a senten, non todos os xudeus de aquí e non todos os de alí. Esa elección aínda existe entre moitos xudeus, pero á pregunta de se existirá sempre respondo que non teño unha póliza de seguro. Poño a énfase en en a palabra elección". Comuñón ou sociedade entre persoas é unha elección: nos negocios, na familia entre marido e muller. Parte dos xudeus sono porque os obrigaron a selo, non os deixaron elixir. Os que tiveron a posibilidade e elixiron ser xudeus, son máis honorables para min que os demais. En realidade, todo xudeu pode abrir a porta e saír do xudaísmo. De feito, desde a destrución do Segundo Templo é o que fixeron decenas de millóns de xudeus sen facer ruído. Os que quedaron fixérono por elección e non sempre por elección da sinagoga, durante os últimos douscentos anos a elección non se reduce á sinagoga. O xudeu elixe, entón, pero non só ser ou non ser xudeu, senón en que medida selo. A lume alto, a lume baixo, só dúas veces ao ano na noite do séder de Pesaj e en Rosh Hashaná ou Iom Kipur, ou en cada shabat, ou todos os días. Ser xudeu a través do idioma ou a través da tradición relixiosa, ou da solidariedade: todo é unha cuestión de libre elección. Eu podo só seducir, non podo obrigar. É unha cuestión erótica. Se o que facemos aquí resulta suficientemente atractivo, é de supor que haxa quen queiran ingresar e incorporarse. Se o que facemos resulta feo e repelente, a xente dirá "Non, grazas; non queremos esa sociedade".
1 O único israelí que obtivo o premio Nobel de literatura.
2 O gran poeta da xeración posterior a Bialik.
3 O seu primeiro e inesquecible libro, un conxunto de contos.
4 Refírese á xeración literaria inmediatamente anterior á súa, que desenvolveu unha literatura realista que exaltaba o heroísmo nacional.
5 Yizhar Smilanski, o máis notable dos escritores israelís no período da transición de antes e despois da independencia, mestre da literatura de introspección, o que máis influencia tivo na xeración de Oz.
6 Termos aceptados na xerga literaria para definir a linguaxe austera ou cotián e o barroco ou festivo, respectivamente.
7 Fai referencia a un dos soños enigmáticos de Hana Gonén, a heroína da miña Mijael. Eses mellizos son árabes e exercen sobre ela atracción e temor ao mesmo tempo.
Unha conversa de Mario Wainstein.Director de Aurora
Postagem Andre Moshe Pereira
Presidente Kehillah Or Ahayim
A Cabala Revisitada XV
A decisão e a metáfora
Andre Moshe Pereira
É comum referir a ética a momentos chave da cultura maior dos povos. Eu refiro-a neste texto presente à minha herança, fé e credo hebraicos, e à vivência intelectual e filosófica agora no contributo à semana judaica europeia, no contexto da nossa kehillah or ahayim. A comunidade judaica luz da vida, no Porto.
D.us faz a promessa: “ E estabelecerei a minha aliança com ele [Isaac], uma aliança eterna, e para sua semente depois dele.” (Bereshit, Génesis 17:19).
Algum tempo depois, D.us ordenou a Abraão “Toma, rogo, teu filho, teu único, a quem amas, a Isaac, e vai-te à terra de Moriá, e oferece-o ali como oferta de elevação, sobre um dos montes que te direi” (22:2).
No momento crítico foi quando Abraão teria que matar Isaac, talvez olhando-o nos olhos, como considerar estas aparentes e inconsistentes mensagens?
Abraão conhecia que D.us lhe tinha prometido a ele, que Isaac entraria na sua bênção e pacto. Ele estaria também consciente da contradição entre a promessa da vida eterna através dos seus descendentes e da sentença de morte que aniquilaria o futuro de Abraão. Parecer-lhe-ia que estaria em face dum teste de ter que escolher dentre os dois imperativos? Poderia ele olhar para a face sem defesa de Isaac, colocar a lâmina sobre o seu pescoço, cortar o seu pescoço e ver o sangue do seu filho derramar-se sobre o altar?
Perguntar-se-ia sobre se teria tido uma compreensão correcta do mandamento?
Perguntou-se Abraão: «Meu D.us é um D.us de misericórdia e justiça, por isso pode ter acontecido que Satã tenha falado comigo?» Ou: “ No passado D.us disse-me que escutasse a voz de Sara. Devo eu consultá-la este respeito?” Ou “ Deverei esperar novas instruções?” Ou desde que D.us me prometeu que terei descendentes através de Isaac, devo eu acreditar que D.us certamente ressuscitará Isaac depois de o ter sacrificado?”.
Rashi indica em lituras de MR e Levinas (esp. em Emmanuel Levinas, Totality and Infinity, trans. A. Lingis (Pittsburgh: Duquesne University Press, 1969) p. 199 e em James Mensch, "Abraham and Isaac: A Question of Theodicy," in T. Wright, P. Hughes & A. Ainsley, trans. A. Benjamin and T. Wright "The Paradox of Morality: An Interview with Emmanuel Levinas," in The Provocation of Levinas: Rethinking the Other, ed. R. Bemasconi and D. Wood (London, Routledge, 1988) p. 11) e esclarece a ambiguidade oi ha’alehu I’olah [resgatá-lo com sacrifício] apontado a Abraão como uma intimação subtil da verdadeira intenção de Hashem. “ D.us não disse a Abraão shahtehu para o matar (a Isaac), mas somente para o conduzir ao cimo da montanha em ordem a preparar uma oferta ardente” (Vd. acima 22:2).
Nenhumas palavras são citadas entre Abraão e Isaac durante três dias no caminho para o cimo do Monte Moriá. Ao terceiro dia, Isaac enche-se de coragem para perguntar ao seu pai: “….onde está o cordeiro para a oferta de elevação? E disse Abraão: D.us proverá para si o cordeiro para a oferta de elevação, meu filho” (22:7-8). Abraão poderia ter construído a sua resposta desta forma: “Meu filho, D.us verá o cordeiro para a imolação”. Quando ele coloca as palavras, “meu filho”, no fim, depois da menção do cordeiro, quisera ele implicar que Isaac poderia ser o cordeiro? Se sim, Isaac entenderia isto? “E chegaram ao lugar que lhe havia dito D.us, e edificou ali Abraão o altar e pôs a lenha em ordem, e amarrou a Isaac seu filho, e o colocou no altar, sobre a lenha” (22:9).
O filósofo judeu francês Emmanuel Levinas escreveu de que Abraão fitou o seu filho na face sobre o altar e ele viu a D.us. Pelo intermédio dos olhos de Isaac D.us proclamou “tu não o matarás!”. Então, em vez de isso ser uma suspensão da ética, torna-se o começo da ética. Para Levinas e ele mesmo ensina: “ A epifania do rosto é ética”. A face de Isaac pode sobrepujar a voz d D.us. Abraão encontrou D.us na face de Isaac, a segunda voz (a voz do anjo) sobrepujou a primeira (a de D.us) e avocou Abraão de volta para a ética. Como poderia Abraão ter escolhido entre o comando da voz de D.us no sacrifício de Isaac, e a do anjo um mero mensageiro de D.us, contrariando o comando directo de D.us? A atenção de Abraão à voz de Deus é que o conduziu de volta à ordenação ética, proibindo-o de consumar um sacrifício humano, e este é o mais elevado ponto do drama, o seu acmê. Que Abraão tenha obedecido à primeira voz é admirável: que ele tenha tido o distanciamento suficiente com respeito à obediência para escutar a segunda voz – isso é essencial.
Ora o que significa numa forma telegráfica, a ética na sua formulação contemporânea?
Significa mais do que nunca a nudez do outro, e nudez do rosto tem pelo menos dois significados em Levinas. A nudez do outro é uma metáfora não somente para a vulnerabilidade mas para a diferença que Levinas vê entre as meras coisas, que nós conhecermos nos temas mais diversos, nos rostos das pessoas, que expressam o seu ser para além de toda a tematização.
A face, o rosto é a nua da tematização: a face do outro fala-me antes de eu poder aplicar a tematização, as estruturas de representação com que conheço o outro. Nisto, o rosto, a face, do outro transcende a minha ideia disso, e é assim uma expressão do infinito. Todavia, todas as outras entidades excedem as nossas ideias acerca delas. Não é possível exaurir os detalhes da realidade e na descrição das coisas. Posso na verdade dar conta de uma árvore como de um salgueiro de catorze metros de altura, com a ideação da sua coloração no Outono, o seu contraste irradiante com tudo o que a cerca, os pinheiros verdes. Mas como é bom de ver estes detalhes não esgotam a descrição de tudo o que uma árvore é. Uma árvore pode ser tematizada, mas como Martin Buber explica, nós podemos também entrar em relação com isso, tal que isso confronta a minha corporeidade e não tem o mesmo valor e acordo como eu lido com isso – é somente diferente… O que eu encontro não é nem a alma da árvore nem dum gnomo, mas a árvore em si mesma” (Buber, Martin. 1970. I and Thou. Trans. Walter Kaufmann. New York: Charles Scribner’s Sons).
O mesmo Martin Buber que refere Blaise Pascal e nas linhas indecifráveis – que afectam os nossos gemidos na nossa alma mesma escrevera após duas horas de êxtase, – e que o carregaram na dúvida até à sua morte numa nota enroscada no bolso do seu colete, e que achamos sobre o título Fogo a nota “D.us de Abraão, D.us de Isaac, D.us de Jacob – não o dos filósofos e escolásticos.” (Buber, M., Eclipse of God, Humanities Press Internacional, Inc. & Harper Row, 1988:49).
Andre Moshe Pereira
É comum referir a ética a momentos chave da cultura maior dos povos. Eu refiro-a neste texto presente à minha herança, fé e credo hebraicos, e à vivência intelectual e filosófica agora no contributo à semana judaica europeia, no contexto da nossa kehillah or ahayim. A comunidade judaica luz da vida, no Porto.
D.us faz a promessa: “ E estabelecerei a minha aliança com ele [Isaac], uma aliança eterna, e para sua semente depois dele.” (Bereshit, Génesis 17:19).
Algum tempo depois, D.us ordenou a Abraão “Toma, rogo, teu filho, teu único, a quem amas, a Isaac, e vai-te à terra de Moriá, e oferece-o ali como oferta de elevação, sobre um dos montes que te direi” (22:2).
No momento crítico foi quando Abraão teria que matar Isaac, talvez olhando-o nos olhos, como considerar estas aparentes e inconsistentes mensagens?
Abraão conhecia que D.us lhe tinha prometido a ele, que Isaac entraria na sua bênção e pacto. Ele estaria também consciente da contradição entre a promessa da vida eterna através dos seus descendentes e da sentença de morte que aniquilaria o futuro de Abraão. Parecer-lhe-ia que estaria em face dum teste de ter que escolher dentre os dois imperativos? Poderia ele olhar para a face sem defesa de Isaac, colocar a lâmina sobre o seu pescoço, cortar o seu pescoço e ver o sangue do seu filho derramar-se sobre o altar?
Perguntar-se-ia sobre se teria tido uma compreensão correcta do mandamento?
Perguntou-se Abraão: «Meu D.us é um D.us de misericórdia e justiça, por isso pode ter acontecido que Satã tenha falado comigo?» Ou: “ No passado D.us disse-me que escutasse a voz de Sara. Devo eu consultá-la este respeito?” Ou “ Deverei esperar novas instruções?” Ou desde que D.us me prometeu que terei descendentes através de Isaac, devo eu acreditar que D.us certamente ressuscitará Isaac depois de o ter sacrificado?”.
Rashi indica em lituras de MR e Levinas (esp. em Emmanuel Levinas, Totality and Infinity, trans. A. Lingis (Pittsburgh: Duquesne University Press, 1969) p. 199 e em James Mensch, "Abraham and Isaac: A Question of Theodicy," in T. Wright, P. Hughes & A. Ainsley, trans. A. Benjamin and T. Wright "The Paradox of Morality: An Interview with Emmanuel Levinas," in The Provocation of Levinas: Rethinking the Other, ed. R. Bemasconi and D. Wood (London, Routledge, 1988) p. 11) e esclarece a ambiguidade oi ha’alehu I’olah [resgatá-lo com sacrifício] apontado a Abraão como uma intimação subtil da verdadeira intenção de Hashem. “ D.us não disse a Abraão shahtehu para o matar (a Isaac), mas somente para o conduzir ao cimo da montanha em ordem a preparar uma oferta ardente” (Vd. acima 22:2).
Nenhumas palavras são citadas entre Abraão e Isaac durante três dias no caminho para o cimo do Monte Moriá. Ao terceiro dia, Isaac enche-se de coragem para perguntar ao seu pai: “….onde está o cordeiro para a oferta de elevação? E disse Abraão: D.us proverá para si o cordeiro para a oferta de elevação, meu filho” (22:7-8). Abraão poderia ter construído a sua resposta desta forma: “Meu filho, D.us verá o cordeiro para a imolação”. Quando ele coloca as palavras, “meu filho”, no fim, depois da menção do cordeiro, quisera ele implicar que Isaac poderia ser o cordeiro? Se sim, Isaac entenderia isto? “E chegaram ao lugar que lhe havia dito D.us, e edificou ali Abraão o altar e pôs a lenha em ordem, e amarrou a Isaac seu filho, e o colocou no altar, sobre a lenha” (22:9).
O filósofo judeu francês Emmanuel Levinas escreveu de que Abraão fitou o seu filho na face sobre o altar e ele viu a D.us. Pelo intermédio dos olhos de Isaac D.us proclamou “tu não o matarás!”. Então, em vez de isso ser uma suspensão da ética, torna-se o começo da ética. Para Levinas e ele mesmo ensina: “ A epifania do rosto é ética”. A face de Isaac pode sobrepujar a voz d D.us. Abraão encontrou D.us na face de Isaac, a segunda voz (a voz do anjo) sobrepujou a primeira (a de D.us) e avocou Abraão de volta para a ética. Como poderia Abraão ter escolhido entre o comando da voz de D.us no sacrifício de Isaac, e a do anjo um mero mensageiro de D.us, contrariando o comando directo de D.us? A atenção de Abraão à voz de Deus é que o conduziu de volta à ordenação ética, proibindo-o de consumar um sacrifício humano, e este é o mais elevado ponto do drama, o seu acmê. Que Abraão tenha obedecido à primeira voz é admirável: que ele tenha tido o distanciamento suficiente com respeito à obediência para escutar a segunda voz – isso é essencial.
Ora o que significa numa forma telegráfica, a ética na sua formulação contemporânea?
Significa mais do que nunca a nudez do outro, e nudez do rosto tem pelo menos dois significados em Levinas. A nudez do outro é uma metáfora não somente para a vulnerabilidade mas para a diferença que Levinas vê entre as meras coisas, que nós conhecermos nos temas mais diversos, nos rostos das pessoas, que expressam o seu ser para além de toda a tematização.
A face, o rosto é a nua da tematização: a face do outro fala-me antes de eu poder aplicar a tematização, as estruturas de representação com que conheço o outro. Nisto, o rosto, a face, do outro transcende a minha ideia disso, e é assim uma expressão do infinito. Todavia, todas as outras entidades excedem as nossas ideias acerca delas. Não é possível exaurir os detalhes da realidade e na descrição das coisas. Posso na verdade dar conta de uma árvore como de um salgueiro de catorze metros de altura, com a ideação da sua coloração no Outono, o seu contraste irradiante com tudo o que a cerca, os pinheiros verdes. Mas como é bom de ver estes detalhes não esgotam a descrição de tudo o que uma árvore é. Uma árvore pode ser tematizada, mas como Martin Buber explica, nós podemos também entrar em relação com isso, tal que isso confronta a minha corporeidade e não tem o mesmo valor e acordo como eu lido com isso – é somente diferente… O que eu encontro não é nem a alma da árvore nem dum gnomo, mas a árvore em si mesma” (Buber, Martin. 1970. I and Thou. Trans. Walter Kaufmann. New York: Charles Scribner’s Sons).
O mesmo Martin Buber que refere Blaise Pascal e nas linhas indecifráveis – que afectam os nossos gemidos na nossa alma mesma escrevera após duas horas de êxtase, – e que o carregaram na dúvida até à sua morte numa nota enroscada no bolso do seu colete, e que achamos sobre o título Fogo a nota “D.us de Abraão, D.us de Isaac, D.us de Jacob – não o dos filósofos e escolásticos.” (Buber, M., Eclipse of God, Humanities Press Internacional, Inc. & Harper Row, 1988:49).
Saturday, August 25, 2007
Faleceu Eduardo Prado Coelho, intelectual público
Faleceu hoje de manhã, ( 25 de Agosto) na sua residência, vítima de doença súbita, Eduardo Prado Coelho. Tinha 63 anos. Professor, ensaísta e escritor, Eduardo Prado Coelho era colaborador do PÚBLICO desde o primeiro número, tendo mantido nos últimos dez anos uma coluna de segunda a sexta-feira, O Fio do Horizonte. Crítico literário e polemista, era presença assídua no espaço público onde se envolvia de forma activa nos debates culturais e políticos. Intelectual público, envolveu-se várias vezes em campanhas políticas. A sua última crónica para o PÚBLICO será publicada amanhã.
Nasceu em Lisboa, a 29 de Março de 1944, e seguiu os caminhos do pai, o catedrático Jacinto do Prado Coelho, tendo-se licenciado em Filologia Românica na Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa. Em 1983 doutorar-se-ia na mesma escola, onde já era assistente, com uma tese sobre A Noção de Paradigma nos Estudos Literários.
A sua carreira académica prosseguiu, em 1984, na Faculdade de Ciências Sociais e Humanas da Universidade Nova de Lisboa, onde chegou a professor associado no Departamento de Ciências da Comunicação. Pelo meio fixou uma passagem pelo Departamento de Estudos Ibéricos da Sorbonne, para onde foi ensinar em 1988. Autor prolífico, deixa uma vasta bibliografia universitária e ensaística, onde se destacam um longo estudo de teoria literária, Os Universos da Crítica: Paradigmas nos Estudos Literários, 1983, vários livros de ensaios, O Reino Flutuante, 1972, A palavra sobre a palavra, 1972, A letra litoral, 1978, Vinte Anos de Cinema Português (1962-1982), 1983, A mecânica dos fluidos, 1984, A noite do mundo, 1988, dois volumes de um diário, Tudo o que não escrevi, 1992, obra que lhe granjeou o Grande Prémio de Literatura Autobiográfica da Associação Portuguesa de Escritores, O cálculo das Sombras, 1997, Situações de Infinito, 2004. Tem ainda um volume de Obra Poética.
As suas crónicas no PÚBLICO mereceram, em 2004, o Grande Prémio de Crónica João Carreira Bom, estando muitas delas reunidas em Crónicas no Fio do Horizonte, das Edições Asa
Desempenhou vários cargos públicos, tendo sido director-geral de Acção Cultural no Ministério da Cultura em 1975/76, um departamento criado após a Revolução de 25 de Abril de 1974. Mais tarde, entre 1989 e 1998, foi conselheiro-cultural na Embaixada de Portugal em Paris e, em 1997, director do Instituto Camões na mesma cidade. Foi Comissário para a Literatura e o Teatro da Europália Portuguesa, em 1990, e colaborou na área de colóquios na Lisboa Capital Europeia da Cultura 94. Foi ainda o comissário da participação portuguesa no Salon du Livre /2000, ano em que Portugal foi o país-tema da grande feira literária de Paris.Entre as suas obras mais recentes, refiram-se os seus Diálogos sobre a fé, uma troca de cartas com o Cardeal Patriarca D. José Policarpo, Dia Por Ama (textos sobre o amor, escritos em parceria com Ana Calhau, apresentando as perspectivas feminina e masculina sobre o tema e complementado com fotografias também de Ana Calhau), Razão do Azul, 2004, sendo Nacional e Transmissível, 2006 o seu último livro editado, onde escreveu sobre objectos, comportamentos, locais emblemáticos ou características que formam o que poderíamos chamar a idiossincrasia portuguesa.Deixou ontem, ao fim da tarde, na caixa de correio do PÚBLICO a sua última crónica: Ai Simplex.
Será publicada na edição do jornal Público, de amanhã, domingo.
Nasceu em Lisboa, a 29 de Março de 1944, e seguiu os caminhos do pai, o catedrático Jacinto do Prado Coelho, tendo-se licenciado em Filologia Românica na Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa. Em 1983 doutorar-se-ia na mesma escola, onde já era assistente, com uma tese sobre A Noção de Paradigma nos Estudos Literários.
A sua carreira académica prosseguiu, em 1984, na Faculdade de Ciências Sociais e Humanas da Universidade Nova de Lisboa, onde chegou a professor associado no Departamento de Ciências da Comunicação. Pelo meio fixou uma passagem pelo Departamento de Estudos Ibéricos da Sorbonne, para onde foi ensinar em 1988. Autor prolífico, deixa uma vasta bibliografia universitária e ensaística, onde se destacam um longo estudo de teoria literária, Os Universos da Crítica: Paradigmas nos Estudos Literários, 1983, vários livros de ensaios, O Reino Flutuante, 1972, A palavra sobre a palavra, 1972, A letra litoral, 1978, Vinte Anos de Cinema Português (1962-1982), 1983, A mecânica dos fluidos, 1984, A noite do mundo, 1988, dois volumes de um diário, Tudo o que não escrevi, 1992, obra que lhe granjeou o Grande Prémio de Literatura Autobiográfica da Associação Portuguesa de Escritores, O cálculo das Sombras, 1997, Situações de Infinito, 2004. Tem ainda um volume de Obra Poética.
As suas crónicas no PÚBLICO mereceram, em 2004, o Grande Prémio de Crónica João Carreira Bom, estando muitas delas reunidas em Crónicas no Fio do Horizonte, das Edições Asa
Desempenhou vários cargos públicos, tendo sido director-geral de Acção Cultural no Ministério da Cultura em 1975/76, um departamento criado após a Revolução de 25 de Abril de 1974. Mais tarde, entre 1989 e 1998, foi conselheiro-cultural na Embaixada de Portugal em Paris e, em 1997, director do Instituto Camões na mesma cidade. Foi Comissário para a Literatura e o Teatro da Europália Portuguesa, em 1990, e colaborou na área de colóquios na Lisboa Capital Europeia da Cultura 94. Foi ainda o comissário da participação portuguesa no Salon du Livre /2000, ano em que Portugal foi o país-tema da grande feira literária de Paris.Entre as suas obras mais recentes, refiram-se os seus Diálogos sobre a fé, uma troca de cartas com o Cardeal Patriarca D. José Policarpo, Dia Por Ama (textos sobre o amor, escritos em parceria com Ana Calhau, apresentando as perspectivas feminina e masculina sobre o tema e complementado com fotografias também de Ana Calhau), Razão do Azul, 2004, sendo Nacional e Transmissível, 2006 o seu último livro editado, onde escreveu sobre objectos, comportamentos, locais emblemáticos ou características que formam o que poderíamos chamar a idiossincrasia portuguesa.Deixou ontem, ao fim da tarde, na caixa de correio do PÚBLICO a sua última crónica: Ai Simplex.
Será publicada na edição do jornal Público, de amanhã, domingo.
Friday, August 24, 2007
PETICIÓN HASHEM
Hashem me pidió que te dijera:Que todo irá bien contigo a partir de ahora. Tú has sido destinado para ser una persona exitosa y lograrás todos tus objetivos. En los días que quedan de este año se disiparán todas tus agonías y llegará la victoria.Esta mañana llamé a la puerta del cielo y DIOS me preguntó... "Hijo, ¿qué puedo hacer por tí?""Respondí: Boré Olam, por favor protege y bendice a la persona que está leyendo este mensaje. Bendice a su familia, su hogar, su empleo, sus finazas, sus sueños, sus proyectos y a sus amigos.""Hakadosh Barujú sonrió y contestó: Petición concedida"No dudes que Hashem escucha nuestras oraciones, atiende a nuestras peticiones, perdona nuestros pecados con Rajamanú (benevolencia).Cuando le suplicamos al Señor del Mundo por los demás, el te concede a ti lo mismo. Pide de corazón por el Pueblo Judío y Hashem te concede las peticiones por ser tu uno de sus hijos.No seas egoísta y pienses solo en ti. El Yehudi debe de tener en su mente el Plural, por que todos estamos unidos, formando AM ISRAEL.Si cumplimos con los deseos de Hakadosh Barujú y la torá que le entregó a Moshe Rabenu, no dudes que hoy viene el MASHIAJ.
AMÉN
AMÉN
8ª Jornada Europea de la Cultura Judía
B"H
Buenos días.
Desde el próximo día 31 hasta el 2 de Septiembre se va a celebrar la 8ª Jornada Europea de la Cultura Judía en la emblemática ciudad de Toledo.
El Patronato Municipal de Turismo del Ayuntamiento de Toledo, ha tenido la amabilidad de invitarnos a estas jornadas.
Os remito el programa de los eventos, junto con una imagen del cartel anunciador, por si estáis interesados en acudir a algún acontecimiento.
Shabat Shalom
PATRONATO MUNICIPAL DE TURISMO DE TOLEDO
Con el propósito de dar a conocer el patrimonio cultural e histórico del judaísmo, nos complacemos en invitarles a las " 8ª Jornada Europea de la Cultura Judia" que celebraremos en Toledo del 31 de agosto al 2 de septiembre , para lo cual le mandamos en formato digital, como archivo adjunto, la programación de todas las actuaciones y eventos, entre las que cuentan, Taller de Repostería Sefardí de Toledo, Cuenta cuentos sefardíes, Música Sefardí, mercado de las tres culturas en Toledo, degustación de recetas gastronomitas judías, espectáculos infantiles en la judería de Toledo, Itinerarios teatralizados… SHALOM JAVERIM (BIENVENIDOS );
YbA
De igual forma a KOAH Kehillah or Ahayim PORTO, Comunidade Judaica Luz da Vida, realiza com o patrocinio da casa TAIT uma exposição que pretende realizar o mesmo sentido esta semana de celebração da jornada europeia e realizou em tempo oportuno com o IPJ uma feira-festa das comunidades. Bem Hajam a todos os que participaram! E venham, BS''H, a participar.
Andre Moshe Pereira, Pres. Kehillah or Ahayim
Buenos días.
Desde el próximo día 31 hasta el 2 de Septiembre se va a celebrar la 8ª Jornada Europea de la Cultura Judía en la emblemática ciudad de Toledo.
El Patronato Municipal de Turismo del Ayuntamiento de Toledo, ha tenido la amabilidad de invitarnos a estas jornadas.
Os remito el programa de los eventos, junto con una imagen del cartel anunciador, por si estáis interesados en acudir a algún acontecimiento.
Shabat Shalom
PATRONATO MUNICIPAL DE TURISMO DE TOLEDO
Con el propósito de dar a conocer el patrimonio cultural e histórico del judaísmo, nos complacemos en invitarles a las " 8ª Jornada Europea de la Cultura Judia" que celebraremos en Toledo del 31 de agosto al 2 de septiembre , para lo cual le mandamos en formato digital, como archivo adjunto, la programación de todas las actuaciones y eventos, entre las que cuentan, Taller de Repostería Sefardí de Toledo, Cuenta cuentos sefardíes, Música Sefardí, mercado de las tres culturas en Toledo, degustación de recetas gastronomitas judías, espectáculos infantiles en la judería de Toledo, Itinerarios teatralizados… SHALOM JAVERIM (BIENVENIDOS );
YbA
De igual forma a KOAH Kehillah or Ahayim PORTO, Comunidade Judaica Luz da Vida, realiza com o patrocinio da casa TAIT uma exposição que pretende realizar o mesmo sentido esta semana de celebração da jornada europeia e realizou em tempo oportuno com o IPJ uma feira-festa das comunidades. Bem Hajam a todos os que participaram! E venham, BS''H, a participar.
Andre Moshe Pereira, Pres. Kehillah or Ahayim
Ki Tetze
Ki Tetze
La Torá en esta sección comienza enseñando acerca de cómo debe proceder el soldado que es atraído por una mujer que sale a cautivar en el campo de batalla; de las leyes de herencia de los hijos; de las leyes respecto al hijo rebelde que toma el mal camino; del deber de no dejar toda la noche el cuerpo de una persona ajusticiada; de la obligación de devolver propiedad ajena perdida; de la prohibición de usar ropas distintivas del sexo opuesto (tanto hombres como mujeres); de alejar a la madre pájaro de un nido que se halla en el camino o sobre un árbol, antes de tomar sus pichones; de construir una valla o cerca alrededor del techo de una casa; de no plantar con mezcla de semillas; de ayudar al vecino cuando se vea a su animal alejarse o soportar el yugo de una pesada carga; de no arar con buey y burro juntos; de no vestir ropas con mezcla de lino y lana, de colocar tzitzit (flecos especiales) en las puntas de toda prenda que tenga cuatro esquinas o puntas.
La Torá advierte contra ciertas relaciones inmorales, contra la usura y contra la emisión de un juramento. Se legislan las leyes de divorcio y de segundas nupcias. Un hombre estará exento del servicio militar durante su primer año de casado. Se enseña la pena por secuestro. Es un precepto positivo pagar al trabajador en el día, proteger a conversos, huérfanos y viudas, no maltratar a un buey cuando trabaje permitiendo que se alimente. Un hombre contraerá matrimonio con la viuda de su hermano que murió sin dejar hijos, pero tiene la opción de negarse a hacerlo. Las medidas de peso deben ser exactas y se debe negociar con honestidad. La perashá finaliza con la ley de borrar todo vestigio de Amalek, el pueblo que simboliza la maldad, que sin motivos ataco a Israel en su salida de Egipto, asesinando a los cansados y rezagados en la retaguardia.
LA CUALIDAD DE LA GRATITUD
Los amonitas y los moabitas jamás pueden entrar al pueblo judío, dice la Torá, "porque no os recibieron con pan y agua a vuestra salida de Egipto, y porque contrataron a Bil'am para maldeciros".
Los comentaristas encuentran desconcertante la combinación de ambas razones para prohibir a estas naciones que sean jamás parte del pueblo judío.
¿Por qué la Torá nombra primero la aparentemente menor de ambas maldades? Más aún, ¿cómo puede la Torá hacer responsables a Amón y Moab por no extender su tierra y su hospitalidad al pueblo de Israel que era, en ese momento, su archienemigo?
Para comprender la severidad de la acción de Amón y Moab, el Ramban señala, uno debe recordar que ellos tenían una enorme deuda de gratitud con la nación judía. Sólo por el mérito de Abraham Abinu (nuestro Patriarca) fue que Lot y sus dos hijas -las madres de Amón y Moab- escaparon de la destrucción total de Sodoma y Gomorra. Amón y Moab le debían su misma existencia a nuestro Patriarca Abraham y, por consiguiente, a sus descendientes.
Amón y Moab estaban obligados a reconocer y a apreciar su legado. Al no mostrar la más básica decencia de proveer de pan y agua a hombres, mujeres y niños hambrientos, un pueblo al que le debían la vida, revelaron su esencia; eran unos consumados ingratos.
Ese rasgo de carácter de la ingratitud debe ser rechazado y nunca integrado dentro del pueblo judío.
El odio, incluso los intentos de aniquilación pueden eventualmente ser erradicados. Pero la ingratitud es una falla de carácter de la gente perversa que raramente puede ser alterada.
Cuando Abraham Abinu estaba forjando el destino del pueblo judío, él envió a su emisario Eliezer a su propia familia para encontrar la pareja apropiada para su hijo, Itzjak. La razón, explican los Sabios, es porque las buenas cualidades, el buen carácter es heredado a través de la familia.
Dada la correcta atmósfera y educación, los errores filosóficos y la falta de compromiso, pueden ser revertidos. Sin embargo, las buenas cualidades, tales como hakarat hatob -el reconocimiento de las bondades y favores que a uno le hicieron- son parte integral del alma.
En preparación para las Solemnes Fiestas, tratemos de desarrollar esta destacada cualidad de la gratitud que nos acercará más a nuestro prójimo y a Hashem.
La Torá en esta sección comienza enseñando acerca de cómo debe proceder el soldado que es atraído por una mujer que sale a cautivar en el campo de batalla; de las leyes de herencia de los hijos; de las leyes respecto al hijo rebelde que toma el mal camino; del deber de no dejar toda la noche el cuerpo de una persona ajusticiada; de la obligación de devolver propiedad ajena perdida; de la prohibición de usar ropas distintivas del sexo opuesto (tanto hombres como mujeres); de alejar a la madre pájaro de un nido que se halla en el camino o sobre un árbol, antes de tomar sus pichones; de construir una valla o cerca alrededor del techo de una casa; de no plantar con mezcla de semillas; de ayudar al vecino cuando se vea a su animal alejarse o soportar el yugo de una pesada carga; de no arar con buey y burro juntos; de no vestir ropas con mezcla de lino y lana, de colocar tzitzit (flecos especiales) en las puntas de toda prenda que tenga cuatro esquinas o puntas.
La Torá advierte contra ciertas relaciones inmorales, contra la usura y contra la emisión de un juramento. Se legislan las leyes de divorcio y de segundas nupcias. Un hombre estará exento del servicio militar durante su primer año de casado. Se enseña la pena por secuestro. Es un precepto positivo pagar al trabajador en el día, proteger a conversos, huérfanos y viudas, no maltratar a un buey cuando trabaje permitiendo que se alimente. Un hombre contraerá matrimonio con la viuda de su hermano que murió sin dejar hijos, pero tiene la opción de negarse a hacerlo. Las medidas de peso deben ser exactas y se debe negociar con honestidad. La perashá finaliza con la ley de borrar todo vestigio de Amalek, el pueblo que simboliza la maldad, que sin motivos ataco a Israel en su salida de Egipto, asesinando a los cansados y rezagados en la retaguardia.
LA CUALIDAD DE LA GRATITUD
Los amonitas y los moabitas jamás pueden entrar al pueblo judío, dice la Torá, "porque no os recibieron con pan y agua a vuestra salida de Egipto, y porque contrataron a Bil'am para maldeciros".
Los comentaristas encuentran desconcertante la combinación de ambas razones para prohibir a estas naciones que sean jamás parte del pueblo judío.
¿Por qué la Torá nombra primero la aparentemente menor de ambas maldades? Más aún, ¿cómo puede la Torá hacer responsables a Amón y Moab por no extender su tierra y su hospitalidad al pueblo de Israel que era, en ese momento, su archienemigo?
Para comprender la severidad de la acción de Amón y Moab, el Ramban señala, uno debe recordar que ellos tenían una enorme deuda de gratitud con la nación judía. Sólo por el mérito de Abraham Abinu (nuestro Patriarca) fue que Lot y sus dos hijas -las madres de Amón y Moab- escaparon de la destrucción total de Sodoma y Gomorra. Amón y Moab le debían su misma existencia a nuestro Patriarca Abraham y, por consiguiente, a sus descendientes.
Amón y Moab estaban obligados a reconocer y a apreciar su legado. Al no mostrar la más básica decencia de proveer de pan y agua a hombres, mujeres y niños hambrientos, un pueblo al que le debían la vida, revelaron su esencia; eran unos consumados ingratos.
Ese rasgo de carácter de la ingratitud debe ser rechazado y nunca integrado dentro del pueblo judío.
El odio, incluso los intentos de aniquilación pueden eventualmente ser erradicados. Pero la ingratitud es una falla de carácter de la gente perversa que raramente puede ser alterada.
Cuando Abraham Abinu estaba forjando el destino del pueblo judío, él envió a su emisario Eliezer a su propia familia para encontrar la pareja apropiada para su hijo, Itzjak. La razón, explican los Sabios, es porque las buenas cualidades, el buen carácter es heredado a través de la familia.
Dada la correcta atmósfera y educación, los errores filosóficos y la falta de compromiso, pueden ser revertidos. Sin embargo, las buenas cualidades, tales como hakarat hatob -el reconocimiento de las bondades y favores que a uno le hicieron- son parte integral del alma.
En preparación para las Solemnes Fiestas, tratemos de desarrollar esta destacada cualidad de la gratitud que nos acercará más a nuestro prójimo y a Hashem.
Tuesday, August 21, 2007
El amor judío de Mussolini
Por Marcos Aguinis
Margherita Sarfatti fue una mujer hermosa, culta y apasionada, que dominaba cuatro idiomas y conoció a Benito Mussolini durante sus juveniles luchas marxistas. Lo siguió en su rápido ascenso al poder, hasta convertirse en una de sus propagandistas más convincentes dentro de Italia y fuera de ella, incluso en los Estados Unidos, donde fue recibida con honores por el presidente Roosevelt y su esposa, Eleanor. Alternó con periodistas de la talla de William Randolph Hearst, discutió en el fermentado mundo intelectual y forjó una amistad con el presidente de la Universidad de Columbia, en cuyos archivos se guarda como un tesoro la mayoría de sus cartas y documentos. Se decía entonces que Roma volvía a ser la capital del mundo y que Roosevelt aplicaba las políticas económias de Mussolini.
Millones de oyentes escucharon las exposiciones de Margherita en fluido inglés por la cadena NBC: Italia había superado la anarquía de la guerra, conseguía un rápido crecimiento económico, eliminaba la lucha de clases y había evitado el genocidio que hubieran perpetrado los bolcheviques. Las artes y ciencias recibían un gran impulso desde el Estado. La "mano fuerte" del líder convenía a la indisciplina de los italianos. "¿Qué es el fascismo? -insistía-. ¡Es socialismo!" El socialismo bueno, inclusivo, esperanzador. Había dejado atrás la imperfecta democracia y las exclusiones comunistas.
Margherita y Benito mantuvieron un prolongado romance que fue quebrado cuando el Duce aceptó someterse a las leyes raciales de Hitler. Ella fue entonces autorizada para partir al exilio. Fue una brutal ironía para quien había sido una resonante difusora de las ideas del fascismo y ahora se convertía en su víctima. Quedó entre dos fuegos: el odio de los antifascistas y el odio de los fascista que no le perdonaban su origen judío.
Luego de pasar por París y no conseguir ingresar en los Estados Unidos, vino a establecerse durante siete años a Uruguay y a la Argentina. Ya era amiga del maestro Petorutti. Su agitada historia acaba de ser narrada con precisión y suspenso por Daniel Gutman en su libro El amor judío de Mussolini, del fascismo al exilio , editado por Lumière .
La evoco ahora porque el miércoles se cumplieron 60 años de su vuelo en Aerolíneas Argentinas rumbo a Italia, de donde no regresaría jamás. Su vida y sus acciones, no obstante, aún brindan lecciones de alto voltaje.
Mussolini tuvo decenas de amantes, pero Margherita no fue una más: su relación duró décadas y estuvo mechada por polémicas. Aunque el Duce solía decir: "Los judíos son mis peores enemigos" y se había opuesto a que su hija Edda se casara con uno de ellos, no los persiguió y mantuvo como ministro de Finanzas al judío Guido Jung hasta 1935. Finalmente, casó a Edda con el cnde Galeazzo Ciano, a quien designó canciller cuando tenía 33 años, el más joven de Europa. Ciano más adelante lo traicionó y fue fusilado por los fascistas en presencia de oficiales nazis.
A medida que crecía su poder, menos toleraba Mussolini los disensos, en particular los femeninos. Esto marcó crecientes diferencias con Margherita. Además, el Duce empezó a elegir amantes cada vez más jóvenes. La última, Clareta Petacci, tenía 32 años menos que él. Margherita publicó varios libros, muchos dedicados al arte. Fue la autora de la primera biografía oficial del Duce - Dux -, que se tradujo a 18 idiomas, agotó innumerables ediciones y le dio fama universal. Lo exaltó como el hombre que se hizo a sí mismo y enderezó la historia de Italia. A Margherita la llamaron "zarina del arte". Ante ella se inclinaban, reverentes, funcionarios y diplomáticos. Coleccionaba obras de vanguardia de muchos autores condenados después por el nazifascismo. Como dijimos, había conocido a Mussolini en la juventud, cundo éste, en Milán, editaba el periódico socialista Avanti! Ella era una deslumbrante pelirroja, miembro de una aristocrática familia judía radicada en Venecia desde hacía centurias. Esto impresionó al hijo de herrero, muy histriónico, pero poco esclarecido. Escuchó con embeleso relatos, descripciones y teorías acumuladas en la mente de esta mujer refinada.
Más adelante, en su camino al exilio, Margherita volvió a encontrarse con una vieja conocida, Alma Mahler, quien huía de Austria con su nuevo esposo, el poeta judío Franz Werfel. Alma escribió entonces: "Cuando la vi por primera vez, era la reina sin corona de Italia; ahora es una mendiga real en el exilio; viene a visitarnos con frecuencia y su vitalidad anima a todos los emigrados". Era frecuentada por Jean Cocteau y otros personajes ilustres. Dio numerosas conferencias en el Louvre en perfecto francés; su erudición era asombrosa.
Margherita escribió que desde que había llegado a su exilio parisiense se había sentido rodeada degente buena, lejos del veneno, la presión, la falsedad y la crueldad. "Mis libros en Italia ahora no son leídos. Creo que serán quemados con todos los libros escritos por judíos en una ceremonia solemne." Muchos de ellos habían sido prologados por el mismo Duce y el absurdo sonaba a humor negro. "Las medidas tomadas en Italia en tres semanas van más lejos que las de Alemania en cinco años de persecución." Esto se contradecía con la promesa que Mussolini había transmitido a millones de italianos americanos y a toda América de que jamás tomaría medidas antisemitas. Margherita advirtió algo que antes no había querido ver: su cínico oportunismo.
En el primer encuentro que habían tenido ambos dictadores en 1934, Mussolini dijo a Hitler que defendería la independencia de Austria. Luego, mareado por delirios imperiales, lo apoyó en todo lo que exigía el teutón, incluidas las leyes raciales.
Antes de expulsarla, el Duce había vuelto a pedir la ayuda de Margherita para mejorar su perfil internacional deteriorado por su invasión de Etiopía. Pero en mayo de 1936, frente a una multitud extasiada, anunció el nacimiento del imperio fascista. La Sociedad de Naciones le aplicó sanciones. No obstante, Estados Unidos se negó a cumplirlas en su totalidad por ruegos de Margherita al presidente Roosevelt. Ella todavía conservaba la esperanza de impedir que Mussolini siguiera a Hitler. De haberlo logrado, Italia no habría participado de la Segunda Guerra Mundial, esquivándola como el astuto Franco. Entonces, ¿qué habría pasado con el fascismo?, se preguntó Daniel Gutman cuando lo entrevisté con motivo de su excelente biografía.
Al estallar la guerra, el cónsul italiano en Barcelona, que había sido amigo de Margherita, le aconsejó huir enseguida de Europa y le consiguió un pasaje en el transatlántico Augustus rumbo al Río de la Plata. Durante la escala en Río de Janeiro fue abordada por los periodistas y ella se limitó a decir: "De política no hablo". En Montevideo la esperaba su hijo Amedeo, también expulsao de Italia. El periódico Marcha quiso extraerle secretos, pero Margherita Sarfatti replicó que venía a estudiar el arte precolombino. El periodista describió su rostro marcado por los embates del tiempo: de su pasada belleza triunfante e irresistible aún quedaba la mirada femenina y alegre de sus grandes ojos verdosos. Sólo atinó a balbucear: "Europa... la pobre Europa, ya no sabe buscar su felicidad". Otro diario tituló: "Margherita Sarfatti, el gran amor del Duce, vive desterrada en Montevideo". La revista Atlántida de Buenos aires pudo extraerle confesiones de sus primeros años de lucha, llenos de sueños e intenciones fraternas. Escribió a Emilio Petorutti, que había frecuentado el salón de Margherita en Milán y en ese momento dirigía el Museo de Bellas Artes de La Plata. La invitó enseguida, enterado de su tragedia, pero chocó con la intelectualidad antifascista, que no olvidaba los servicios prestados al nefasto movimiento. Tampoco pudo conseguir el apoyo del periodista Natalio Botan ni de los diarios La Prensa y LA NACION. Trató de conectarse con Victoria Ocampo, quien había visitado al Duce en 1934, antes de su agresión africana, para exponerle sus ideas feministas. Mussolini la atendió cortésmente, pero al despedirla en la puerta, la espantó con esta frase: ¡Le donne, per parire! (Las mujeres, para parir). Victoria no olvidaba. Su revista Sur tomó partido en favor de Gran Bretaña y Francia: "Permanecer neutrales ante su suerte es permanecer neutrales ante nuestra propia suerte". Victoria Ocampo, junto con Natalio Botana, fundó en 1940 la Acción Antifascista.
La presencia de Margherita Sarfatti en el exilio desconcertaba. Los judíos italianos la esquivaron. Pero Victoria Ocampo, fiel a su estilo rebelde, tuvo el coraje de extenderle un consuelo. Le escribió a su amigo Roger Caillois: "Ya ves, perdono muchas cosas", y agregó que lo hacía con quienes no son personas insustanciales. La acompañó a la primera conferencia que dio Margherita, titulada "De a novela histórica a la historia novelada", dedicada a la literatura francesa. Victoria, al presentarla, evocó que Margherita Sarfatti escribía artículos anónimos desde los 14 años en diarios socialistas y recordó su campaña en favor de las libertades, en 1914. Evocó su primer libro, La milicia femenina, en Francia, sus cursos en italiano, francés, inglés y alemán, sus actuaciones en las universidades de Berlín, Colonia, Amsterdam, Grenoble, Columbia, y su devoción por el arte italiano. Respecto de sus vínculos con Mussolini, piadosamente no pronunció una palabra.
Luego le empezaron a publicar artículos en diarios y revistas junto a firmas destacadas del momento, todas ellas antifascistas. Pasaba los veranos en Uruguay y los inviernos en Buenos Aires. Por fin consiguió la simpatía de Natalio Botana, quien se fascinó ante el acopio de cultura, gracia y belleza que reunía esta mujer. Margherita siguió el dramático curso de la guerra y celebró la victoria aliada. También se mantuvo aleta frente a los acontecimientos que agitaron a la Argentina desde comienzos de los años 40. El naciente fenómeno peronista le generó un incómodo déjà vu . Pero prefirió concentrarse en sus caudalosos conocimientos artísticos y marginarse de la política hasta su muerte, en Italia, en 1961. Esta biografía la ha resucitado en su fascinante atractivo y complejidad.
Margherita Sarfatti fue una mujer hermosa, culta y apasionada, que dominaba cuatro idiomas y conoció a Benito Mussolini durante sus juveniles luchas marxistas. Lo siguió en su rápido ascenso al poder, hasta convertirse en una de sus propagandistas más convincentes dentro de Italia y fuera de ella, incluso en los Estados Unidos, donde fue recibida con honores por el presidente Roosevelt y su esposa, Eleanor. Alternó con periodistas de la talla de William Randolph Hearst, discutió en el fermentado mundo intelectual y forjó una amistad con el presidente de la Universidad de Columbia, en cuyos archivos se guarda como un tesoro la mayoría de sus cartas y documentos. Se decía entonces que Roma volvía a ser la capital del mundo y que Roosevelt aplicaba las políticas económias de Mussolini.
Millones de oyentes escucharon las exposiciones de Margherita en fluido inglés por la cadena NBC: Italia había superado la anarquía de la guerra, conseguía un rápido crecimiento económico, eliminaba la lucha de clases y había evitado el genocidio que hubieran perpetrado los bolcheviques. Las artes y ciencias recibían un gran impulso desde el Estado. La "mano fuerte" del líder convenía a la indisciplina de los italianos. "¿Qué es el fascismo? -insistía-. ¡Es socialismo!" El socialismo bueno, inclusivo, esperanzador. Había dejado atrás la imperfecta democracia y las exclusiones comunistas.
Margherita y Benito mantuvieron un prolongado romance que fue quebrado cuando el Duce aceptó someterse a las leyes raciales de Hitler. Ella fue entonces autorizada para partir al exilio. Fue una brutal ironía para quien había sido una resonante difusora de las ideas del fascismo y ahora se convertía en su víctima. Quedó entre dos fuegos: el odio de los antifascistas y el odio de los fascista que no le perdonaban su origen judío.
Luego de pasar por París y no conseguir ingresar en los Estados Unidos, vino a establecerse durante siete años a Uruguay y a la Argentina. Ya era amiga del maestro Petorutti. Su agitada historia acaba de ser narrada con precisión y suspenso por Daniel Gutman en su libro El amor judío de Mussolini, del fascismo al exilio , editado por Lumière .
La evoco ahora porque el miércoles se cumplieron 60 años de su vuelo en Aerolíneas Argentinas rumbo a Italia, de donde no regresaría jamás. Su vida y sus acciones, no obstante, aún brindan lecciones de alto voltaje.
Mussolini tuvo decenas de amantes, pero Margherita no fue una más: su relación duró décadas y estuvo mechada por polémicas. Aunque el Duce solía decir: "Los judíos son mis peores enemigos" y se había opuesto a que su hija Edda se casara con uno de ellos, no los persiguió y mantuvo como ministro de Finanzas al judío Guido Jung hasta 1935. Finalmente, casó a Edda con el cnde Galeazzo Ciano, a quien designó canciller cuando tenía 33 años, el más joven de Europa. Ciano más adelante lo traicionó y fue fusilado por los fascistas en presencia de oficiales nazis.
A medida que crecía su poder, menos toleraba Mussolini los disensos, en particular los femeninos. Esto marcó crecientes diferencias con Margherita. Además, el Duce empezó a elegir amantes cada vez más jóvenes. La última, Clareta Petacci, tenía 32 años menos que él. Margherita publicó varios libros, muchos dedicados al arte. Fue la autora de la primera biografía oficial del Duce - Dux -, que se tradujo a 18 idiomas, agotó innumerables ediciones y le dio fama universal. Lo exaltó como el hombre que se hizo a sí mismo y enderezó la historia de Italia. A Margherita la llamaron "zarina del arte". Ante ella se inclinaban, reverentes, funcionarios y diplomáticos. Coleccionaba obras de vanguardia de muchos autores condenados después por el nazifascismo. Como dijimos, había conocido a Mussolini en la juventud, cundo éste, en Milán, editaba el periódico socialista Avanti! Ella era una deslumbrante pelirroja, miembro de una aristocrática familia judía radicada en Venecia desde hacía centurias. Esto impresionó al hijo de herrero, muy histriónico, pero poco esclarecido. Escuchó con embeleso relatos, descripciones y teorías acumuladas en la mente de esta mujer refinada.
Más adelante, en su camino al exilio, Margherita volvió a encontrarse con una vieja conocida, Alma Mahler, quien huía de Austria con su nuevo esposo, el poeta judío Franz Werfel. Alma escribió entonces: "Cuando la vi por primera vez, era la reina sin corona de Italia; ahora es una mendiga real en el exilio; viene a visitarnos con frecuencia y su vitalidad anima a todos los emigrados". Era frecuentada por Jean Cocteau y otros personajes ilustres. Dio numerosas conferencias en el Louvre en perfecto francés; su erudición era asombrosa.
Margherita escribió que desde que había llegado a su exilio parisiense se había sentido rodeada degente buena, lejos del veneno, la presión, la falsedad y la crueldad. "Mis libros en Italia ahora no son leídos. Creo que serán quemados con todos los libros escritos por judíos en una ceremonia solemne." Muchos de ellos habían sido prologados por el mismo Duce y el absurdo sonaba a humor negro. "Las medidas tomadas en Italia en tres semanas van más lejos que las de Alemania en cinco años de persecución." Esto se contradecía con la promesa que Mussolini había transmitido a millones de italianos americanos y a toda América de que jamás tomaría medidas antisemitas. Margherita advirtió algo que antes no había querido ver: su cínico oportunismo.
En el primer encuentro que habían tenido ambos dictadores en 1934, Mussolini dijo a Hitler que defendería la independencia de Austria. Luego, mareado por delirios imperiales, lo apoyó en todo lo que exigía el teutón, incluidas las leyes raciales.
Antes de expulsarla, el Duce había vuelto a pedir la ayuda de Margherita para mejorar su perfil internacional deteriorado por su invasión de Etiopía. Pero en mayo de 1936, frente a una multitud extasiada, anunció el nacimiento del imperio fascista. La Sociedad de Naciones le aplicó sanciones. No obstante, Estados Unidos se negó a cumplirlas en su totalidad por ruegos de Margherita al presidente Roosevelt. Ella todavía conservaba la esperanza de impedir que Mussolini siguiera a Hitler. De haberlo logrado, Italia no habría participado de la Segunda Guerra Mundial, esquivándola como el astuto Franco. Entonces, ¿qué habría pasado con el fascismo?, se preguntó Daniel Gutman cuando lo entrevisté con motivo de su excelente biografía.
Al estallar la guerra, el cónsul italiano en Barcelona, que había sido amigo de Margherita, le aconsejó huir enseguida de Europa y le consiguió un pasaje en el transatlántico Augustus rumbo al Río de la Plata. Durante la escala en Río de Janeiro fue abordada por los periodistas y ella se limitó a decir: "De política no hablo". En Montevideo la esperaba su hijo Amedeo, también expulsao de Italia. El periódico Marcha quiso extraerle secretos, pero Margherita Sarfatti replicó que venía a estudiar el arte precolombino. El periodista describió su rostro marcado por los embates del tiempo: de su pasada belleza triunfante e irresistible aún quedaba la mirada femenina y alegre de sus grandes ojos verdosos. Sólo atinó a balbucear: "Europa... la pobre Europa, ya no sabe buscar su felicidad". Otro diario tituló: "Margherita Sarfatti, el gran amor del Duce, vive desterrada en Montevideo". La revista Atlántida de Buenos aires pudo extraerle confesiones de sus primeros años de lucha, llenos de sueños e intenciones fraternas. Escribió a Emilio Petorutti, que había frecuentado el salón de Margherita en Milán y en ese momento dirigía el Museo de Bellas Artes de La Plata. La invitó enseguida, enterado de su tragedia, pero chocó con la intelectualidad antifascista, que no olvidaba los servicios prestados al nefasto movimiento. Tampoco pudo conseguir el apoyo del periodista Natalio Botan ni de los diarios La Prensa y LA NACION. Trató de conectarse con Victoria Ocampo, quien había visitado al Duce en 1934, antes de su agresión africana, para exponerle sus ideas feministas. Mussolini la atendió cortésmente, pero al despedirla en la puerta, la espantó con esta frase: ¡Le donne, per parire! (Las mujeres, para parir). Victoria no olvidaba. Su revista Sur tomó partido en favor de Gran Bretaña y Francia: "Permanecer neutrales ante su suerte es permanecer neutrales ante nuestra propia suerte". Victoria Ocampo, junto con Natalio Botana, fundó en 1940 la Acción Antifascista.
La presencia de Margherita Sarfatti en el exilio desconcertaba. Los judíos italianos la esquivaron. Pero Victoria Ocampo, fiel a su estilo rebelde, tuvo el coraje de extenderle un consuelo. Le escribió a su amigo Roger Caillois: "Ya ves, perdono muchas cosas", y agregó que lo hacía con quienes no son personas insustanciales. La acompañó a la primera conferencia que dio Margherita, titulada "De a novela histórica a la historia novelada", dedicada a la literatura francesa. Victoria, al presentarla, evocó que Margherita Sarfatti escribía artículos anónimos desde los 14 años en diarios socialistas y recordó su campaña en favor de las libertades, en 1914. Evocó su primer libro, La milicia femenina, en Francia, sus cursos en italiano, francés, inglés y alemán, sus actuaciones en las universidades de Berlín, Colonia, Amsterdam, Grenoble, Columbia, y su devoción por el arte italiano. Respecto de sus vínculos con Mussolini, piadosamente no pronunció una palabra.
Luego le empezaron a publicar artículos en diarios y revistas junto a firmas destacadas del momento, todas ellas antifascistas. Pasaba los veranos en Uruguay y los inviernos en Buenos Aires. Por fin consiguió la simpatía de Natalio Botana, quien se fascinó ante el acopio de cultura, gracia y belleza que reunía esta mujer. Margherita siguió el dramático curso de la guerra y celebró la victoria aliada. También se mantuvo aleta frente a los acontecimientos que agitaron a la Argentina desde comienzos de los años 40. El naciente fenómeno peronista le generó un incómodo déjà vu . Pero prefirió concentrarse en sus caudalosos conocimientos artísticos y marginarse de la política hasta su muerte, en Italia, en 1961. Esta biografía la ha resucitado en su fascinante atractivo y complejidad.
The American Jewish Joint Distribution Committee
The American Jewish Joint Distribution Committee
ayudando a los damnificados de la catástrofe del terremoto 18/8/2007
AJN.- En las últimas horas, Ram se ha reunido con los dirigentes de las diferentes instituciones de la Comunidad Judía Peruana para trazar los lineamientos de un llamado solidario al resto de la Comunidad, que comenzó a circular en las primeras horas de la mañana de hoy.
Ram Tapia, consultor del JOINT para Perú, se encuentra desde la madrugada de hoy en Lima, para colaborar con la Comunidad Judía en el trabajo de ayuda y cooperación con las autoridades locales y distintas ONG. En las últimas horas, Ram se ha reunido con los dirigentes de las diferentes instituciones de la Comunidad Judía Peruana para trazar los lineamientos de un llamado solidario al resto de la Comunidad, que comenzó a circular en las primeras horas de la mañana de hoy.
Según los reportes obtenidos, ningún miembro de la Comunidad se ha visto directamente afectado por el sismo, aunque hay dos adolescentes judíos de origen norteamericano que se encuentran estacionados en el aeropuerto de Ica, y estamos por tomar contacto directo con ellos para evaluar qué tipo de ayuda requieren.
Asimismo, el JOINT en Estados Unidos y en América Latina ha comenzado una campaña de recaudación de fondos para apoyar el trabajo solidario de la Comunidad Judía del Perú. Al respecto, la Federación Judía de Miami, quien cuenta entre sus miembros con muchos inmigrantes de origen peruano, se está movilizando de manera especial.
Esta acción solidaria del JOINT se inscribe dentro del concepto universal de "Tikún Olam" (reparación del mundo), que se expresa en la obtención de recursos especiales asignados a tareas de alivio de poblaciones extracomunitarias.
Para colaborar con la acción solidaria que espera llevar alivio a los damnificados, se reciben donaciones a través de cheques dirigidos a Jerónimo Salguero 2142 1º piso (C1425DES), Buenos Aires, Argentina, emitidos a nombre de The American Joint DC, o bien en las siguientes cuentas bancarias:
Cuenta en Bs. As (pesos argentinos)
Titular: The American Jewish Joint Distribution CommitteeBanco: CredicoopSucursal: Paternal (031)Dirección: Honorio Pueyrredón 1891N° de cuenta: 134870/7CBU: 19100315 55003113487078 Cuenta en NY (dólares)
Bank Name: JP Morgan/Chase Address:1166 Ave of Americas New York NY Zip Code:10017 Account Name: The American Jewish Joint Distribution Committee. Account Number: 007-124-9346 ABA Number: 021-000-021
Referencia: Peru earthquake
ayudando a los damnificados de la catástrofe del terremoto 18/8/2007
AJN.- En las últimas horas, Ram se ha reunido con los dirigentes de las diferentes instituciones de la Comunidad Judía Peruana para trazar los lineamientos de un llamado solidario al resto de la Comunidad, que comenzó a circular en las primeras horas de la mañana de hoy.
Ram Tapia, consultor del JOINT para Perú, se encuentra desde la madrugada de hoy en Lima, para colaborar con la Comunidad Judía en el trabajo de ayuda y cooperación con las autoridades locales y distintas ONG. En las últimas horas, Ram se ha reunido con los dirigentes de las diferentes instituciones de la Comunidad Judía Peruana para trazar los lineamientos de un llamado solidario al resto de la Comunidad, que comenzó a circular en las primeras horas de la mañana de hoy.
Según los reportes obtenidos, ningún miembro de la Comunidad se ha visto directamente afectado por el sismo, aunque hay dos adolescentes judíos de origen norteamericano que se encuentran estacionados en el aeropuerto de Ica, y estamos por tomar contacto directo con ellos para evaluar qué tipo de ayuda requieren.
Asimismo, el JOINT en Estados Unidos y en América Latina ha comenzado una campaña de recaudación de fondos para apoyar el trabajo solidario de la Comunidad Judía del Perú. Al respecto, la Federación Judía de Miami, quien cuenta entre sus miembros con muchos inmigrantes de origen peruano, se está movilizando de manera especial.
Esta acción solidaria del JOINT se inscribe dentro del concepto universal de "Tikún Olam" (reparación del mundo), que se expresa en la obtención de recursos especiales asignados a tareas de alivio de poblaciones extracomunitarias.
Para colaborar con la acción solidaria que espera llevar alivio a los damnificados, se reciben donaciones a través de cheques dirigidos a Jerónimo Salguero 2142 1º piso (C1425DES), Buenos Aires, Argentina, emitidos a nombre de The American Joint DC, o bien en las siguientes cuentas bancarias:
Cuenta en Bs. As (pesos argentinos)
Titular: The American Jewish Joint Distribution CommitteeBanco: CredicoopSucursal: Paternal (031)Dirección: Honorio Pueyrredón 1891N° de cuenta: 134870/7CBU: 19100315 55003113487078 Cuenta en NY (dólares)
Bank Name: JP Morgan/Chase Address:1166 Ave of Americas New York NY Zip Code:10017 Account Name: The American Jewish Joint Distribution Committee. Account Number: 007-124-9346 ABA Number: 021-000-021
Referencia: Peru earthquake
Shm´a Israel La afirmación de la Fe judía
Hayom 28 besiván - 5767Braga, Portugal
A mis abuelos Antónia y António
Shm´a IsraelLa afirmación de la Fe judía
Siempre he escuchado que las palabras tienen poder . Los autores de libros de motivación o auto ayuda, lo saben y por ello construyen oraciones para que se repitan diariamente .
Libros que en su mayoría se han convertido en best seller.
Ellos hablan de la importancia de un cambio interior para conseguir mejores resultados en la vida personal o profesional . Y aconsejan , que la repetición de un determinado texto proporciona la ayuda para ese cambio . Todos ellos hablan de la importancia del Amor , de introducir esa maravillosa fuerza en nuestros actos cotidianos , en el día a día.
Lo curioso es que sus palabras tienen un periodo de auge y caen en el olvido , y no pasan de generación en generación , por lo que continuamente surgen nuevos libros , nuevas oraciones , nuevas palabras.
Pero existe un texto , cuyas palabras han hecho que se haya mantenido de generación en generación : la Shm ´a
Y las palabras de la Shm ´a las repetimos diariamente, día a día,
Y Amarás al Señor , tu D.os ,con todo tu corazóny con toda tu almay con todas tus fuerzas.
Y continua la Shm´ a con unas palabras que, en principio, no tienen mucho sentido en repetirlas , pues te dicen:
Que las grabes en tu corazón , que le hables de ellas a tus hijos , que las enseñes mientras descansas en tu casa , cuando camines , al acostarte y al levantarte .
Que las ates como señal sobre tu mano , que sean como símbolo entre tus ojos .
Que las escribas en las jambas de ventanas y puerta de tu casa.
Y he aquí , que lo maravilloso de la repetición de estas palabras , es que nos están enseñando a poner Amor en todas las tareas que realizamos al cabo de un día.
Poner Amor en tareas en las que utilicemos nuestras manos: preparar la comida, hacer tareas domésticas, en tareas profesionales, escribir, dibujar, reparaciones, construcción …… "átalas como símbolo sobre tu mano"
En todo aquello que realices con tus manos o a través de tus manos pon Amor , hazlo con lo mejor que esté dentro de ti.
Que tus pensamientos transmitan Amor, que todo aquello que derive de tu pensamiento contenga la energía del Amor. Cuando conversamos con otras personas, ya sea en la calle , en el trabajo , en nuestra casa con nuestra familia , con nuestros amigos , cuando meditamos…..
"Serán como señales entre tus ojos"
Que en tu hogar reine la armonía y la buena convivencia , que quien traspase tu puerta sienta esa misma armonía . "Y escríbelas en las jambas de tus ventanas y en la puerta de tu casa"
Las palabras de la Shem ´a nos preparan desde la mas tierna infancia para saber y sentir como construir una vida con armonía , que depende de nosotros aprender a tener una buena energía , a tener felicidad . alegría de vivir , a compartir . .…
Día a día la Shem´a nos ayuda para que nuestros pensamientos sean mejores , nos ayuda a pensar en como hacemos las cosas , nos ayuda cuando preparamos la comida , ya sea esta sólo para nosotros o para otras personas , con qué actitud lo hacemos , qué pensamientos nos invaden , cómo es la expresión de nuestro rostro cuando trabajamos, cuando nos relacionamos con otras personas…..
Nos ayuda en nuestras relaciones , en todo lo que hacemos, hablamos, sentimos.
Según como lo hagamos así recibiremos.
Recitando la Shem ´a diariamente entra en nuestro interior una fuerza de Paz , de armonía , de tranquilidad , de Amor increíble en nuestras vidas.
El Eterno nos recuerda día a día : Pon Amor en todo , absolutamente en todo lo que hagas.
Y la vida comienza a fluir de otra forma.
Y estas palabras fueron escritas hace mas de 3000 años. Se han enseñado de generación en generación y llegaron hasta nuestros días.
Su Fuerza mantuvo vivo a un Pueblo, mi Pueblo , durante generaciones.
Y que así sea por generaciones venideras . Baruj Hashem ¡
Shalom
Shoshanah Oliveira
A mis abuelos Antónia y António
Shm´a IsraelLa afirmación de la Fe judía
Siempre he escuchado que las palabras tienen poder . Los autores de libros de motivación o auto ayuda, lo saben y por ello construyen oraciones para que se repitan diariamente .
Libros que en su mayoría se han convertido en best seller.
Ellos hablan de la importancia de un cambio interior para conseguir mejores resultados en la vida personal o profesional . Y aconsejan , que la repetición de un determinado texto proporciona la ayuda para ese cambio . Todos ellos hablan de la importancia del Amor , de introducir esa maravillosa fuerza en nuestros actos cotidianos , en el día a día.
Lo curioso es que sus palabras tienen un periodo de auge y caen en el olvido , y no pasan de generación en generación , por lo que continuamente surgen nuevos libros , nuevas oraciones , nuevas palabras.
Pero existe un texto , cuyas palabras han hecho que se haya mantenido de generación en generación : la Shm ´a
Y las palabras de la Shm ´a las repetimos diariamente, día a día,
Y Amarás al Señor , tu D.os ,con todo tu corazóny con toda tu almay con todas tus fuerzas.
Y continua la Shm´ a con unas palabras que, en principio, no tienen mucho sentido en repetirlas , pues te dicen:
Que las grabes en tu corazón , que le hables de ellas a tus hijos , que las enseñes mientras descansas en tu casa , cuando camines , al acostarte y al levantarte .
Que las ates como señal sobre tu mano , que sean como símbolo entre tus ojos .
Que las escribas en las jambas de ventanas y puerta de tu casa.
Y he aquí , que lo maravilloso de la repetición de estas palabras , es que nos están enseñando a poner Amor en todas las tareas que realizamos al cabo de un día.
Poner Amor en tareas en las que utilicemos nuestras manos: preparar la comida, hacer tareas domésticas, en tareas profesionales, escribir, dibujar, reparaciones, construcción …… "átalas como símbolo sobre tu mano"
En todo aquello que realices con tus manos o a través de tus manos pon Amor , hazlo con lo mejor que esté dentro de ti.
Que tus pensamientos transmitan Amor, que todo aquello que derive de tu pensamiento contenga la energía del Amor. Cuando conversamos con otras personas, ya sea en la calle , en el trabajo , en nuestra casa con nuestra familia , con nuestros amigos , cuando meditamos…..
"Serán como señales entre tus ojos"
Que en tu hogar reine la armonía y la buena convivencia , que quien traspase tu puerta sienta esa misma armonía . "Y escríbelas en las jambas de tus ventanas y en la puerta de tu casa"
Las palabras de la Shem ´a nos preparan desde la mas tierna infancia para saber y sentir como construir una vida con armonía , que depende de nosotros aprender a tener una buena energía , a tener felicidad . alegría de vivir , a compartir . .…
Día a día la Shem´a nos ayuda para que nuestros pensamientos sean mejores , nos ayuda a pensar en como hacemos las cosas , nos ayuda cuando preparamos la comida , ya sea esta sólo para nosotros o para otras personas , con qué actitud lo hacemos , qué pensamientos nos invaden , cómo es la expresión de nuestro rostro cuando trabajamos, cuando nos relacionamos con otras personas…..
Nos ayuda en nuestras relaciones , en todo lo que hacemos, hablamos, sentimos.
Según como lo hagamos así recibiremos.
Recitando la Shem ´a diariamente entra en nuestro interior una fuerza de Paz , de armonía , de tranquilidad , de Amor increíble en nuestras vidas.
El Eterno nos recuerda día a día : Pon Amor en todo , absolutamente en todo lo que hagas.
Y la vida comienza a fluir de otra forma.
Y estas palabras fueron escritas hace mas de 3000 años. Se han enseñado de generación en generación y llegaron hasta nuestros días.
Su Fuerza mantuvo vivo a un Pueblo, mi Pueblo , durante generaciones.
Y que así sea por generaciones venideras . Baruj Hashem ¡
Shalom
Shoshanah Oliveira
Sunday, August 19, 2007
Iluminismo e casa
Iluminismo e casa
Andre Moshe Pereira,
Pres. Kehillah Or Ahayim
Segundo SA o século XVIII marca mudanças fundamentais no judaísmo europeu…
Alguns sectores judeus especialmente da Europa Oriental especialmente populares submergir-se-ão numa liturgia e numa observância de forte influência mística e messiânica.
Central à mística do judaísmo é a questão do exílio. Desde a expulsão do paraíso, passando pelo exílio no Egipto, exílio na Babilónia, exílio romano e tantos outros, este conceito passou a representar o afastamento absoluto da natureza ideal. O fim do exílio tornou-se assaz representativo de tempos utópicos, messiânicos, onde se daria um retorno à própria casa, ao próprio ser, à mesma natureza.
O exílio é um deslocamento que, apesar de ser menos definitivo que uma invasão ou destruição, é certamente muito mais doloroso. O exilado compreende onde se encontra o “centro”, sente-se deslocado e alimenta esperanças constantes de retorno. A sua ansiedade é constante, a sua poesia e liturgia falam de volta, a metanarrativa de um reencontro como nos dias de antigamente.
O rabino Shlomo Carlebach (Ha-Mezamer) diz-nos que “muitos têm endereços, mas poucos têm verdadeiramente lares”. Para a maioria de nós, judeus, os nossos corpos são endereços e poucos dentre nós se sentem em casa com eles. Sem percebermos, deslocamo-nos, afastamo-nos do nosso corpo e vivemos o saudosismo de tempos de outrora em que estávamos em casa (ou pelo menos no seu quintal). O maior problema é que um retorno a algo no sentido cabalístico, a um físico que não somos fatalmente leva-nos a nunca chegar a casa mesmo que os nossos corpos se modifiquem, pois assim apenas mudamos de endereço. E estar em Portugal ou na Ucrânia é estar no exílio. E eu que o experimentei com a minha família quando estive, faz pouco tempo, em Yerushalayim, onde também se encontram outros membros da nossa comunidade Or Ahayim. NB diz-nos assim que: o patinho feio nunca deixou de se sentir feio até que percebesse que era na realidade um cisne e, portanto, começasse a reconhecer o sentido do verdadeiro caminho de retorno à sua “casa-corpo”.
Voltemos à história do judaísmo no Galuth: durante o século XVII, os judeus, tinham atravessado uma difícil existência e dois acontecimentos transformaram a sua existência quase de modo definitivo. Um deles, foi a invasão de hordas cossacas capitaneadas por Bogdan Chmelnitsky. E outros no surgimento do falso messias Sabatai Tzevi e o seu sucessor Jacob Franck.
A resposta perante tanta dor e desolação foi a aparição da figura providencial e notável de Baal Shem Tov, o hassidismo e a emergência da esperança e o sentido da vida para aqueles que haviam perdido tudo e que não lhes restava quase nada do melhor da tradição judaica. Na Europa entretanto, havia surgido para os fins do século XVII e nos princípios do século XVIII o Iluminismo, um movimento filosófico que provocou a separação entre o racionalismo e a religiosidade. Como era a Europa desse tempo? Em 1772 a aldeia de Ragachou tornou-se parte do Império Russo como cidade de província em Mogilev (em bielorusso Magileu) região (1777-96) e desde 1802, em 1796-1802 do governo Bielorusso.
Desde 1777 – Ragachou era um centro de alguma importância. As autoridades russas mandaram construir uma fortaleza em Ragachou, segundo David Fox. Mas não conseguiram realizar este projecto. A fortaleza de Ragachou nunca saiu do papel. De acordo com uma descrição de um viajante russo em 1777 – Ragachou era uma aldeia comum com casas de lavradores e tavernas judias (em bielorusso – korchma). Ele escrevera: “ Ragachou é uma aldeia suja com igreja Uniata, a Velha Basílica (Católica), uma igreja ortodoxa e uma sinagoga.”. Em 1797 Ragachou não tinha nenhum homem de negócios cristão e sim 52 homens de negócios judeus. A posição geográfica de Ragachou teve um papel crucial no estabelecimento da sua posição económica. Os principais artigos da economia de Ragachou eram a madeira, o peixe e a indústria de navegação, o artesanato e o comércio (especialmente o comércio no Deniepre entre Magileu e Kiev). Em 1812 a França de Napoleão começou a guerra com a Rússia de Alexandre I. Durante esta guerra em 1812 não muito longe de Ragachou, as tropas russas do general Raevsky tiveram uma batalha com os inimigos franceses.
As principais comunidades judaicas de Rogachou em 1847 eram, ainda segundo David Fox:
População judaica: Ragachou 1.305 Zhlobin 1.597 Karpilauka 183 Tikhinichi 569 Sretin 630 Sverzhen 405 Sherstin 210 Chachersk 1.006 Garadzets 434 Korma 1.175.
Toda a População do Ducado e respectiva População judaica: Ragachou 9.038 - 5.048 Garadzets 1.261 - 512 Zhalezniki 1.123 - 120 Zhlobin 3.356 - 1.760 Karpilauka 2.174 - 1.027 Korma 1.534 - 1.328 Sverzhen 1.056 - 635 Sviatilavichi 717 - 174 Streshin 1.949 - 1.179 Siapozhatki 539 - 53 Tikhinichi 1.313 - 687 Chachersk 2.316 - 1.700
Em 1897 a região de Ragachou tinha 224000 habitantes dos quais 21880 eram judeus.
As principais ocupações da judiaria de Ragachou eram a curtição pele, o fio de corda e a indústria de tijolos. Em 1880 Ragachou tinha uma indústria de cordame, cerveja, sabão, dois entrepostos de tijolos, moinhos de água e eólicos, uma doca no Ducado. A comunidade judaica tinha muito movimento comercial e obviamente a comunidade judaica de Ragachou tomava uma parte activa nisso. Eram famosas as três feiras de Ragachou (três feiras por ano). Um famoso geógrafo V.P. Semionov segundo (The history of Belarussian Jewry. Alex Friedman's personal web-project) no seu livro "Rossija Polnoe geographiceskoe opisanie nashego Otechestva. – Rússia. A descrição completa da nossa Pátria, Sankt-Petersburg, 1905): Ragachou é um povoado muito bonançoso com duas igrejas ortodoxas, 7 sinagogas, 36 indústrias de plantação com 173 trabalhadores. O local tem 11800 habitantes (7 140 dos quais judeus).
Voltemos a Mendelsohn: por meados do século XVIII um judeu de uma enorme cultura, influenciado pela filosofia do Iluminismo, deu origem com a sua obra ao movimento da Haskalah, a ilustração judaica, e o surgimento de novas formas de observância religiosa como foram o Judaísmo Reformista e o Movimento Conservador (este mesmo que nós ajudámos a fundar desde o primeiro minuto, em Lisboa a Comunidade Masorti Beit Israel que não obstante faz uma depuração estalinista, uma amputação genealógica no seu historial na Wikipedia). Esta personalidade notável, exerceu uma influência muito forte não só dentro do judaísmo mas também, através dos seus descendentes na história e na cultura europeia. Moisés Mendelsohn, foi um judeu nascido no Estado de Anhalt-Dessau no que hoje em dia é a Alemanha em 1729. A sua família era muito pobre, o seu pai era um soifer da Torah pelo que pese a viver encobertos na pobreza, nos estudos e no conhecimento eram importantes para eles. O Rabino David Fraenkel, de Dessau foi quem lhe deu uma educação tradicional judaica, aos catorze anos Moisés foi para Berlim, para a Yeshiva do Rabino Fraenkel quando este se mudou, como rabino para a capital prussiana. Em pouco tempo converteu-se num brilhante e prometedor discípulo nos estudos talmúdicos e rabínicos. Quando Moisés conheceu o Rabino Samson Rafael Hirsch, fez um grande esforço para poder receber o seu ensinamento, entre eles um dos mais preciosos, relacionar a lógica com as ciências religiosas do judaísmo. Segundo Moisés, esta era a riqueza fundamental do judaísmo, porque um Colégio Legal, a Torá, é produto da revelação divina e a base da existência do povo judeu. Mendelsohn reuniu aos seus estudos de temas judaicos, o alemão, o italiano, o inglês e o francês e além disso as línguas clássicas, o grego e o latim. Dedicou-se também ao estudo da matemática, da lógica e da filosofia.
Por volta de 1750 começou a trabalhar como mestre na casa de Isaac Bernhard, o proprietário de uma fábrica de seda, ao mesmo passo que travava amizade com o filósofo alemão Immanuel Kant e com Gotthold Lessing. Mendelsohn ascendeu no seu trabalho convertendo-se no contabilista de I. Bernhard para depois chegar a ser seu sócio. Dedicou-se ao comércio com o qual prosperou porém paralelamente continuou com a sua tarefa intelectual, especialmente com a escrita. Durante o último período da sua vida, Mendelsohn foi um fervoroso devoto da emancipação, civil e intelectual, da guética comunidade judia da Europa. Seriam porventura os dados mais inatos do sionismo a nascer. A condição de judeus, desde os séculos antecedentes, com muito poucas excepções, havia sido horrenda. Os judeus tinham sido forçados a viver esquálidos e sobrepovoados guetos, impondo-se-lhes taxas especiais, incluindo impostos pela celebração do Shabat e pelos serviços religiosos; foram apartados das tarefas em que eram peritos como do comércio e da maioria das profissões. Impunha-se assim o retorno a “casa”.
Subscribe to:
Posts (Atom)
